Yüksek hız takım çelikleri, yüksek hızda kesim yapabilme kapasitesine sahip takım malzemesi olarak tanımlanır. Bu çeliklerin en büyük özelliği yüksek sıcaklıklarda aşınma dayanımını korumasıdır.
Yüksek Hız Takım Çeliklerinin Özellikleri
Yüksek hız takım çelikleri genellikler diğer takımların işlenmesinde kesici takım olarak kullanılır. Çalışma sıcaklığı yaklaşık olarak 400 – 600 °C arasında değişmektedir. Bu çeliklerin yüksek sıcaklıklara karşı dayanımlarının iyi olmasının yanı sıra sertlik, aşınma ve darbe direnci gibi özellikleri de oldukça yüksektir.
Yüksek hız takım çelikleri alaşım elementi olarak yüksek miktarlarda Krom, Vanadyum, Molibden, Tungsten, Kobalt gibi elementleri çeşitli kombinasyonlarda içerir. Yüksek sıcaklıklarda mekanik özelliklerini koruması bu karbür yapıcı elementler sayesinde gerçekleşmektedir.
Yüksek hız takım çeliklerinin temel olarak aşağıdaki özelliklere sahip olması beklenir:
- Kesme kabiliyeti
- Yüksek sertlik
- Yüksek tokluk
- Yüksek aşınma direnci
- Yüksek sıcaklıklarda sertliğini korumayabilmesi
- Boyutsal kararlılık
- Taşlanabilirlik
Diğer tüm takım çeliklerinde olduğu gibi yüksek hız takım çeliklerinde de beklenen özellikleri sağlayabilmesi için; iç yapının, tasarımın ve ısıl işlemin doğru uygulanması gerekmektedir.
Yüksek hız takım çeliklerinde karbür yapıcı elementlerin yüksek olması, dolayısıyla karbür miktarlarının yüksek olması aşınma dayanımlarını ve sertliklerini yükseltir. Hadde yoluyla üretilen yüksek hız takım çelikleri 64-68 HRC sertliğe sahip olurken, toz metalurjik yöntemle üretilenler 70 HRC sertliğe kadar çıkabilmektedir.
Yüksek hız takım çelikleri diğer takım çeliklerine nazaran ısıl işlem sırasında 3 meneviş işlemi görürler.
Yüksek hız takım çelikleri Amerikan Demir ve Çelik Enstitüsü (American Iron and Steel Institute / AISI)’ne göre iki grup altında toplanır. Bunlar; ana alaşım elementi molibden olanlar (M tipi) ve ana alaşım elementi tungsten olanlar (T tipi). M1,M2… T1,T5… şeklinde sıralanmaktadır.
Merhaba Mustafa Bey, Yazımda da belirttiğim gibi yüksek hız çeliklerinde sertliği ve mukavemeti yükselten en büyük etken karbür yapıcı elementlerdir, Nikel'in karbür yapıcı element olmamasından dolayı ve aşınma dayanımı ve sıcak dayanımı da diğerlerine nazaran düşük olduğu için kullanılmamaktadır. Alaşım elementlerinin çeliklere etkisi isimli tabloyu inceleyerek farklarını görebilirsiniz.
iyi günler acaba neden hız çeliklerinde nickel kullanılmaz ? çünkü nikel de sıcaklık dayanımını , mukavemeti ve dayanımı artıran bir element.