Buzlu cam nedir? Nasıl üretilir?

Buzlu cam üretimi, ergitilmiş camın forehearth içerisinde uygun sıcaklık ve viskozite değerine ulaşmasından sonra, akıtılarak iki adet merdanenin arasından geçirilmesi, bu esnasında istenilen kalınlık ve desenin kazandırılması esasına dayanır. Ancak buzlu camın oraya gelmeden önce pek çok üretim aşamasından geçtiği ve hatta daha öncesinde doğal kaynaklar olarak çevremizde bulunduğu unutulmamalıdır. Bu bağlamda üretim hattı inceleyecek olursak; hammaddenin nakli, depolanması ve harman hazırlama proseslerinin harman dairesinde, hazırlanan bu harmanın ergitilmesi prosesi fırında, ergitilen camın şartlandırılması forehearth, şekillendirilmesi prosesi makinada, ıslah (tavlama) prosesi ise soğutma tünelinde gerçekleştirilerek kesme hattında ise kesilip ambalajlanmaktadır.

Buzlu Cam Prosesinde Sıcak Kısım Ana Bölümler

Buzlu cam prosesinde sıcak kısım genel olarak şu ana bölümlerden oluşmaktadır.

  • Ergitme bölgesi (havuzu)
  • Portlar ve port boyunları
  • Rejeneratörler
  • Gaz kanalları ve baca
  • Throat bölgesi
  • Çalışma Havuzu bölgesi
  • Forehearth bölgesi
  • Makine

Ergitme havuzu: Temel görevi; fırındaki bekler tarafından oluşturulan alevlerin verdiği yüksek ısı ile tank haznesi içine beslenen (fırın içinde ergimiş bulunan cam üzerine) harmanın ergitilerek cama dönüştürülmesini ve daha sonra da içindeki gazlardan arındırılmasını sağlamaktadır (afinasyon).

Portlar ve Port Boyunları:Ergitme havuzundaki beklerde yakıtı (doğalgaz veya fueloil ) yakabilmek için, ön ısıtmaya tabi tutulmuş yakma havasının fırına verilmesi gerekir. Rejeneratörlerden gelen sıcak yakma havasının, beklerden püskürtülen yakıtla iyi bir şekilde karışımı sağlandığı takdirde maksimum randımanlı alev oluşacaktır.Bu nedenle port boynu adı verilen refrakter yapının görevi rejeneratörlerden gelen ısınmış yakma havasının ergitme fırını içine geçişini sağlanmaktır.Diğer bir görevi de beklerin yanmadığı tarafta, fırın içinde oluşan yanma gazlarını rejeneratör içine çekerek yanma ortamından uzaklaştırmaktadır.

Rejeneratörler:Rejeneratörlerin temel görevi fırına verilmesi gereken yakma havasının 400-500 derecelere kadar ısıtılmasını ve bu sıcaklıkta fırına ulaştırılmasını sağlamaktadır.

Gaz kanalları ve baca: Tüm ergitme fırınlarında oluşan yanma gazlarının ortamdan hemen uzaklaştırılması gerekir. Bu konuda baca ve bacaya bağlı olan gaz kanalları, doğal çekiş etkisiyle fırında oluşan yanma gazlarını kendi içlerine çekmek ve oradan da atmosfere atmak görevini üstlenirler.Rejeneratör odalarının her birini ana baca kanalına bağlayan küçük kanallara, küçük gaz kanalları adı verilir.Ayrıca bu küçük gaz kanalları üzerlerinde enversiyon şiberleri mevcuttur.Her 20 dakika da bir bu şiberlerin pozisyonu değişerek yakma havası girişine veya baca gazı çıkışına müsaade etmektedir. Küçük gaz kanallarından gelen sıcak baca gazlarını bünyesinde toplayarak bacaya yönlendirme görevi ise ana baca kanalının görevidir. Baca ise yüksekliğinin meydana getirdiği doğal çekiş etkisiyle fırında oluşan tüm yanma gazlarını rejeneratörler ve baca kanalı vasıtasıyla kendi içine çeker ve baca çıkışından atmosfere bırakır.

Throat bölgesi: Temel görevi ergitme havuzunda, hammadenin ergitilmesiyle oluşan ergimiş camı,B duvarı alt kısmında, ergitme havuzu tabanından başlayan bir kanal vasıtasıyla çalışma havuzu bölgesine geçişini sağlanmaktadır.

Çalışma havuzu: Çalışma havuzu bölgesi ise ergimiş ve afine edilmiş olan camın, makinadaki sıcaklığına göre yüksek olan sıcaklığını belirli bir rejim dahilinde kontrollü olarak şekillendirme için uygun sıcaklığa düşürülmesini sağlamaktadır.

Forehearth: Bölgenin temel görevi; ergimiş ve afine edilmiş ancak makinadaki şekillendirme sıcaklığına göre yüksek olan cam sıcaklığını belirli bir rejim dahilinde kontrollü olarak şekillendirme için uygun bir sıcaklığa düşürülmesini sağlamaktır. AZS ve Jargal refrakterlerden oluşan yapıyı çelik sikelet taşımaktadır. Doğal gaz ile bekler yardımı ile ısıtılan cam havuz içerisinde iken 1500°C sıcaklıklardadır. Bu sıcaklık aralığında iken makina merdaneleri arasına akıtılır.

Forehearth

Makina: Buzlu cama buzlu özelliğini kazandıran, desen veren ve iki adet (alt ve üst) merdanelerden oluşan bir haddeleme sistemdir. Sistem su soğtmalı olup elektrik enerjisi ve motoru ile çalışmaktadır ve dönüş hızları kontrol edilebilmektedir. Değişik desenli rulolar (merdaneler) yardımı ile değişik desen ve kalınlıklarda buzlu cam üretimi yapılabilmektedir. 3mm ile 8mm aralığındaki kalınlıklarda ürün üretilebilmektedir. Ayrıca diğer bir çeşit ürün olan telli buzlu cam gene makina yardımı ile sıcak ve yumuşak cam üzerine yukarından cama üstten serilen tel hasırın cam içerisine batması prensibi ile üretilmektedir. Makina merdaneler, akatarma masası ve ara makina olmak üzere kendi içerisinde 3 ana kısımdan oluşmaktadır. Makinadan istenen desen ve kalınlıkta çıkan cam bir sonraki proses olan soğutma tüneline girmektedir.

Makinadan çıkan cam

Kaynakça