Paslanmaz Çelik de Paslanır

Tükenmez kalem’e benzer genelde bu tanımlama. Tükenir ama ismi tükenmezdir. Paslanmaz Çelik de paslanır. Aslında ingilizce ismi “Stainless” yani lekesiz demektir. Türkçeye çevirirken paslanmaya direnci fazla olduğu için bu şekilde çevrilmiştir. Ne de olsa millet olarak iddialı ve havalı isimleri severiz. Paslanmaz çeliklere şu grafikle başlamak doğru olacaktır;

(Paslanmaz çeliklerin türleri hakkında detaylı yazı için şu bağlantıya bakabilirsiniz: https://malzemebilimi.net/paslanmaz-celik-nedir.html )

Kullanımlarına bakarsak aşağıdaki şemaya göre evimize hatta mutfağımıza en fazla soktuğumuz malzeme paslanmaz çelik gibi duruyor. İmalat sanayiinde sertliği ve korozyona uğramaması adına kullanılması normal gibi görünse de evimizde olan ihtiyaç gerçekten yadsınamaz.

Peki paslanmaz çeliği acaba neden paslandırıyoruz? ya da böyle bir iddianız olup hiç denediz mi paslandırmayı?

İlk neden olarak malzemenin yanlış kaplanması diyebiliriz. Paslanmaz yapıyı gerekli proseslerle tamamladın. Dedin ki ekstra özellik kazandıracağım bunu kaplayıp daha çok dayanım elde edeceğim. Bu noktada paslanmazı kendi kimliğinden arındırabilirsiniz. Buna kimyasal tepkime hatası diyebiliriz. Kaplama paslanmaz çelik elementleriyle tepkimeye girerek kendi özelliğinin çok altında bir kalite sunabilir.

Bir diğer sebep de örneğin çin malı bir bıçak almışsanız ( hepsi için söylemiyorum) üretimi için yeterli özen gösterilmemiştir. Isıl İşlemi yanlıştır, sıcaklığı yanlış tutulmuştur, süresi hatalıdır vs. Bu durumda paslanmaz çeliğin karardığı durumlar gözlenir. Bu paslanma veya tepkimeye giren malzemenin özellik yitirmesidir.

Tabii ki çelik seçimi de başlıca faktörlerden Martensitik kullanılması gereken yerde Östenitik kullanırsanız hem işlev görmez hem de tepkime riski olduğu için kısa süre içinde paslanır hale dönüşür. Örnek olarak neşterlerin bazıları martensitik paslanmaz çeliktir. Tıbbi ortamlardaki tepkimeler ve insan biyolojisi işin içinde olduğu için doğru paslanmaz seçimi yapılmalıdır. Zamanla paslanmaz halk arasındaki adıyla körelme yaşanıp problemler doğurabilir. Yine aynı şekilde kaynak uygulaması, aside maruz kalma gibi ortamlarda paslanmaz çelik kalite tabloları kullanılmalıdır.

Son maddemiz üretim prosesi yani daha ergitilirken bir problem olmuşsa her çelikte olduğu gibi direkt olarak performansa etki eder. Her çelikte kimyasal içeriğin hacme homojen yayılması için üretimde belirli prosesler veya mekanizmalar vardır. Bu çelik homojenizasyonunu farklı kaynaklardan araştırabilirsiniz; çeliğin üretim aşamalarında en kritik konudur. Kirlilik çeliğin kaderidir. Önemli olan o kirliliği ne kadar homojen dağıtabildiğinizdir. Bu yüzden Ni, Cr, Mo doğru şekilde çeliğe yayılmazsa bu elementlerden daha az olan lokal bölgeler paslanma yaratacaktır.