Havacılık

Süpersonik nedir? Sivil havacılıkta Süpersonik devrimi neden bırakıldı? Tekrar hayata geçecek mi?

Paylaş

19. Yüzyılda sadece hayal olarak adlandırılan havacılık endüstrisi, resmi olarak ilk 17 Aralık 1903’de Wiright kardeşler tarafından bir hayal olmaktan çıkarılmıştır. O günden bu güne havacılık hızla ilerlemiş ve havacılık; alternatiflerinin içinde bir adım öne çıkarak insanlığın gün geçtikçe daha fazlasını talep ettiği bir sektör haline gelmiştir. Özellikle Amerika ve Avrupa arasındaki hava ulaşımına olan talep yoğunluğu, bu sektör üzerindeki talebi, deyim yerindeyse arşa çıkarmıştır.

Süpersonik, hızı 1,225 km/h olan sesin, üzerindeki hızları ifade etmek için kullanılır. Peki bu terimin sivil havacılıkla arası nasıl?

Şu anda kullanılan savaş uçakların çoğu süpersonik uçaklardır. F-16, bize en tanıdık örneklerden bir tanesidir. Sivil havacılık ise bu teknolojiyle ilk Tupolev Tu-144 ile tanışmıştır. Ancak uzun ömürlü ilişkiyi Concorde ile yaşadık. İlk fikri 1956 yılında ortaya atılan, ilk uçuşu 1969’da yapılan ve 1976 yılında hizmete başlayan Concorde’nin ömrü 2003’de son bulmuştur. Peki neden?

Başlıca iki unsur tarihe gömdü Concorde’yi; güvenlik ve uçuş maliyeti. Yunustan esinlenen Concorde’nin hızı saatte 2,132 km/h ulaşıyor ve yerden yaklaşık 18 bin metre yüksekte uçuyordu. Dış cephesi titanyum alaşımından oluşan Concorde’nin amacı burun kısmında 130, dış cephesinde 92 dereceye varan sıcaklıktan en az derecede etkilenmekti.

Maliyet: Concorde, günümüzde sıklıkla kullanılan yolcu uçaklarına kıyasla dev bir maliyet çıkarıyordu. Bu maliyet direk kullanıcılara yansıdığından, New York – Paris arasında Concorde’yle süpersonik uçağın tadına bakmak isteyen bir kişi yaklaşık olarak 40 bin TL (Orta sınıf bir otomobil)’ yı gözden çıkarması gerekiyordu. Bir yolcu için yakıt maliyeti ortalama 1,080 TL iken, Boeing 747 – 400 serisi bir uçakla 6000 km’lik bir uçuşta sizin maliyetiniz ortalama 825 TL’dır. Concorde, uçuşun %60’ında yakıt olarak full power ve afterburn kullandı. Bir yolcusu için 1200 lt kerosen harcadı(6000 km’lik uçuş için).

Güvenlik: 20 tane üretilen Concorde, yakıt masraflarının haricinde bakım masrafları da ortalama bir yolcu uçağının üstündeydi. Sınırlı yolcu kapasitesi ve güvenirliğinin az olmasıyla birlikte üretimden ve kullanımdan kaldırılma planları yapılırken; 25 Temmuz 2000 tarihinde Paris – Charles de Gaulle Havalananı’ndan kalkan Concurde, kalkışından 90 saniye sonra kaza yapması Concorde’nin uçuşları ticari seferler haricinde durduruldu. Uçaktaki 100 yolcu, 9 mürettebat ve Hostelissimo otelindeki 4 kişi öldü. Concorde 24 Ekim 2003’te son ticari seferini yaptı. Kaynaklar; Continental Havayollarına ait DC-10 uçağından kopan metal parçanın Concord’un tekerini parçaladığını, kopan parçaların yakıt deposunda yangına neden olduğu görüşünde ancak Continental; çarpmadan 8 saniye önce yangının başladığını öne sürmektedir. Daha sonra Concord’un kanatlarında tespit edilen çatlaklar nedeniyle; Air France ve British Airways uçuş sertifikalarını askıya aldı.

Tekrar hayata geçecek mi?

Test uçuşu için Boom adlı kuruluş bu yılı NASA ise 2020’yi hedef gösterdi. Ancak genel görüş; tasarımsal ve malzeme ile ilgili sorunların çözüme kavuşturulup harekete geçilmesi için 10 -15 yıla daha gereksinim duyulduğunu söylüyor. Maliyeti düşürmek için aşırı hava direncini yenmek, ses hızı aşılınca ortaya çıkan patlama seslerini önlemek ve güvenlik önlemlerini arttırmak için farklı bir tasarım ve farklı malzeme türlerini gerek duyulmaktadır.

Kaynaklar

Buğra Yaş

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği mezunuyum. Alanımla ilgili yenilikleri ve kalıplaşmış bilgileri, kendi üslubumla aktarmak için buradayım. İletişim: yasbugra@gmail.com

Benzer Yazıları

  • Bilim Tarihi

Bisiklet Fren Sistemlerinin Evrimi

Bisiklet fren sistemlerinin tarihsel gelişimi, teknoloji ve tasarım yeniliklerinin bir özeti gibi düşünülebilir. İlk bisikletlerde,…

3 gün önce yayınlandı
  • Haberler

Dünyanın en büyük çift rotorlu yüzer rüzgar platformu tanıtıldı

Çin merkezli MingYang, rüzgar enerjisi sektöründeki liderliğini göstermeye devam ediyor. Firma, son zamanlarda dünyanın en…

2 hafta önce yayınlandı
  • Haberler

Saniyeler içinde şarj edilebilen yeni sodyum batarya geliştirildi

Sodyum, lityuma kıyasla daha bol miktarda bulunmasıyla dikkat çekiyor ve batarya teknolojileri bu potansiyeli keşfetmek…

2 hafta önce yayınlandı
  • Nedir?

Neden Bazı Giysiler Yıkandığında Çeker?

Giysilerimizin yıkandığında boyutlarının küçülmesi, genellikle üzücü bir deneyim olabilir. Ancak tüm giysileri, etiketlerinde belirtilen bakım…

2 hafta önce yayınlandı
  • Haberler

Ultra ince güneş panelleri eklenen avuç içi büyüklüğündeki drone’un uçuş süresi arttırıldı

Avusturya'nın Linz şehrinde bulunan Johannes Kepler Üniversitesi'nden araştırmacılar, avuç içi boyutlarındaki dronelara ultra ince ve…

2 hafta önce yayınlandı
  • Haberler

Suda yüzgeçleriyle yüzebilen, yürüyebilen ve sürünebilen robot geliştirildi

Güney Kore'nin Pohang Bilim ve Teknoloji Üniversitesi'nden bir ekip, su altında ilerleyebilen ve gerektiğinde dibe…

2 hafta önce yayınlandı