90’ların Sonu: Teknolojik Patlamanın Başlangıcı
1990’ların sonları, teknoloji dünyası için oldukça heyecan verici bir dönemi temsil ediyordu. İnternetin hızla yayılması, Apple ve Amazon gibi devlerin yükselişiyle birleşince, Silikon Vadisi bir anda ABD’nin ekonomik kalbinin attığı yer haline geldi. Bu durum, yatırımcıların dikkatini çekti ve fonlar Silikon Vadisi’ne doğru akmaya başladı. 1995 ile 2000 yılları arasında NASDAQ borsasına yapılan yatırımların değerinde yüzde 800’lük bir artış yaşandı. İnternet şirketlerinin değeri, gözler önünde inanılmaz bir hızla yükseldi. Ancak bu çarpıcı büyüme, gerçekçi olmayan beklentilere dayanıyordu. İlk başta yatırımların beklenen getirisinin elde edilemeyeceği anlaşılana kadar birkaç yıl geçti, fakat sonunda gerçeklerle yüzleşmek zorunda kalındı.
Dot-com balonunun 2020’nin Mart ayında patlaması, yüzlerce internet şirketinin iflas etmesine ve ABD’yi kısa süreli bir finansal krize sürüklemesine neden oldu. Bu dönem, birçok kişi için unutulmaz bir ders niteliğindeydi.
Yapay Zeka Alanında Yeni Bir Patlama: Yeni Bir Dot-Com Balonu mu?
Bugün, 90’ların sonundaki internet heyecanının benzerini yapay zeka alanında yaşıyoruz. ChatGPT‘nin piyasaya sürülmesiyle başlayan yapay zeka patlaması, trilyonlarca doların bir anda yapay zeka ile bağlantılı şirketlere akmasına yol açtı. Bu olay, başta Nvidia olmak üzere birçok şirketin piyasa değerini göklere çıkardı ve teknoloji hisselerinin toplam değerinde muazzam bir artış sağladı. Bu sebeplerle, 2000’lerin Dot-Com balonunun tekrar gündeme gelmesi kaçınılmaz oldu.
Dünyanın en ünlü yatırımcılarından biri olan Warren Buffet, yönettiği Berkshire Hathaway yatırım fonunun önemli bir kısmını nakit ve hazine bonolarına çevirdi. Buffet, borsa yatırımlarını bırakıp parasını elinde tutma yolunu seçerken, “Şu anda bazı hisselerin değeri gerçek değerlerinin çok üstünde” şeklinde bir açıklama yaptı. Yapay zeka alanındaki bu aşırı değerlenmenin farkında olan tek yatırımcı Warren Buffet değil. Piyasaları dikkatle izleyen birçok uzman da bu konudaki endişelerini dile getiriyor. Bu durum, hem ABD ekonomisinin hem de teknoloji sektörünün geleceği için ciddi soru işaretleri yaratıyor.
Unutulmamalıdır ki, Dot-com balonu patladığında en büyük darbeyi Silikon Vadisi almıştı. Dot-com krizinin bir benzerinin bugün yaşanması, ABD ekonomisi için o dönemdeki etkilerden çok daha yıkıcı sonuçlar doğurabilir. Zira günümüzde teknoloji şirketleri, ABD ekonomisinin belkemiği haline gelmiş durumda. Özellikle de Apple, Microsoft, Alphabet (Google), Amazon, Nvidia, Meta ve Tesla gibi Muhteşem Yedili olarak bilinen devler. S&P 500’ün yüzde 30’undan fazlasını oluşturan bu teknoloji firmalarının düşüşü, tüm ABD ekonomisini ve dolayısıyla küresel piyasaları da olumsuz etkileyebilir.
DeepSeek’in Çıkışı: Yatırımcıları Şüpheye Düşüren Bir Gelişme
Bu endişelerin bu kadar yoğun bir şekilde gündeme gelmesinin başlıca nedenlerinden biri de DeepSeek gibi Çinli şirketlerin hızlı yükselişi. DeepSeek’in piyasaya sürülmesi, Amerikalı teknoloji şirketlerine duyulan güveni sarstı. Bu tür şirketlerin, benzer teknolojileri çok daha düşük maliyetlerle geliştirebilmesi ve DeepSeek-R1 gibi ürünleri ücretsiz sunabilmesi, milyarlarca dolar yatırım yapılmış yapay zeka şirketlerinin bu yatırımların karşılığını veremeyeceği düşüncesini doğurdu. Elbette yapay zeka, zamanla farklı potansiyellere evrilebilecek bir alan. Ancak, bu belirsizlik yatırımcılar için yeterince güvenilir bir durum yaratmayabilir.
Silikon Vadisi için endişe verici olan husus, sadece bu belirsizliğin bile büyük bir krizi tetikleyebilme potansiyelidir. Zira Dot-com krizinde olduğu gibi hisseler bir kez satılmaya başlandığında, diğer yatırımcılar da zararı minimize etmek amacıyla satış yapma yoluna gidebilir ve bu durum yıkıcı bir domino etkisi yaratabilir. Bu nedenle, Warren Buffet’ın belirttiği gibi, eğer bu şirketlerin değerleri gerçekten şişirilmişse, algının olumsuz yönde değişmemesi büyük bir önem taşımaktadır. Çünkü algının negatif bir hal alması, o ilk taşı devirebilir ve ardından gelen kaosa neden olabilir.
