Yapay rahim
Bugünlerde sosyal medya ve haber sitelerinde çokça paylaşılan bir videoda yapay bir rahim içerisinde büyütülen kuzuyu hepimiz şaşkınlıkla ve hayranlıkla izledik. Peki işin özünde ne var? Bilimin geldiği bu nokta bizim için ne ifade ediyor? Biz de Biobag ismi verilen bu yapay rahmi ve bu rahimde prematüre bir canlının büyütülmesi işleminin biraz detayına inelim istedik.
Philadelphia Çocuk Hastanesinde bulunan doktorlar tarafından test edilen bu yapay rahimlerde kuzu fetüsleri, uterus benzeri plastik bir torbada haftalarca canlı tutulup başarılı bir şekilde gelişimleri tamamlandı. Yavrunun doğumdan haftalar önce, rahim dışında gelişimini devam ettirebilmesini sağlayan bu yapay rahme Bilim İnsanları ” Biobag ” ismini veriyor. Tam olarak bir rahim olmasa da, içerisinde bulunan aygıtlarla rahmin yaptığına benzer bazı işlevler yürüten biobag, tıpkı rahimde olduğu gibi bebeğin gelişimini ve korunmasını sağlayan amniyotik sıvıya benzer bir elektrolit sıvı bulunduruyor. Bunun haricinde içerisinde yavrunun tıpkı anne rahminde olduğu gibi kan dolaşımını, oksijen ve karbondioksit döngüsünü devam ettirmeye yarayan transfer boruları da barındırıyor.
Bu teknikle 8 tane prematüre kuzu, 4 hafta boyunca yapay rahim içerisinde sağlıklı bir şekilde gelişimlerini sürdürmeye devam etti. Gelişim süreci boyunca kuzular anne karnındaymışçasına, doğal şekilde büyümeyi ve vücut fonksiyonlarını çalıştırmayı başardı. Yavrular süre sonunda Biobag’lerden çıkarıldığında hareket etme, yutkunma, gözlerini açma özellikleri geliştiği gibi, yapılan testlerde ciğerlerinin ve beyinlerinin de tam da olması gerektiği gibi geliştiği gözlemlendi.
Yapay Rahim Nasıl Çalışıyor?
Fetüsün anne karnı dışında yapay ortamda büyütülmesinin birçok zorluğu var. Bunların başında rahim dışında fetüste oluşabilecek enfeksiyon riski, oksijen-karbondioksit alışverişi, beslenme ve özellikle de kan dolaşımı geliyor.
Fetüsün özellikle insanlarda prematüre bebeklerde de çok büyük bir risk oluşturan enfeksiyon riskinden korunması başta gelen zorluklardan biri. Ekip bu sorunu Biobag’in içerisine doldurulan yapay amniyotik sıvı sayesinde aştı. Bu sıvı tıpkı anne karnında olduğu gibi bebeğin gelişmekte olan akciğerlerine dolup fetüsün ciğerlerini korurken aynı zamanda torbanın içerisinde biriken atıklarında atımını sağladı.
Bir başka zorlu sorun olan Kan dolaşımının probleminin ana nedeni ise, optimal kan basıncı dengesini kurmanın çok zor olması. Fazla basınç fetüsün kalbine zarar verebilecekken, düşük basınç yavruya yeterli oksijen sağlanamayacağından hem gelişimi durduran hem de organ ölümüne varabilecek noktada fetüse zarar veren bir unsur. Ekip bu zorluğun üstesinden Pompasız bir kan dolaşım sistemi kurarak geldi. Fetüsün göbek bağındaki kan damarları bir oksijenatöre bağlandı ve kan akışını bebeğe zarar vermeyecek şekilde düzenli döngüsü sağlanmış oldu.
Bir bebeği gelişiminin ilk safhalarında anne karnından alıp rahim dışında geliştirme safhasının çok çok gerisinde olsak da yapılan bu çalışma, bilim- kurgu filmlerinde görmeye alıştığımız bu manzaranın günümüze yansımış bir durumu gibi. Bilim insanları daha erken dönemde biobagde gelişimini tamamlaması durumunda fetüste çok ciddi komplikasyonların olacağı öngörüsünde bulunuyorlar. Bu da bulunan teknolojinin aslında bilim-kurgu filmlerinde olduğu gibi insanlık için yeni bir üreme şeklinde değil de, bildiğimiz küvöz teknolojisinin biraz daha gelişmiş hali olarak kabul edilmesi demek oluyor.
Biobag sisteminin insan bebeklerinde kullanımının ise 3 ya da 5 yıl içerisinde ancak mümkün olabileceği düşünülüyor.
Kaynak:
https://www.technologyreview.com/s/604261/animals-set-survival-record-inside-artificial-womb/
https://www.nature.com/articles/ncomms15112
Yorumlar