Türkiye, iklim değişikliğiyle mücadele çabalarını artırmak ve 2053 yılına kadar net sıfır emisyon hedefini yakalamak amacıyla kapsamlı bir adım atarak, ilk “İklim Kanunu Teklifi”ni TBMM Çevre Komisyonu’nda görüştü ve kabul etti. Bu kanun teklifi, TBMM Genel Kurulu’nda milletvekillerinin oylamasına sunulacak. Teklifte belirtilen uygulama ve planlama araçlarına dair hazırlama ve uyarlama yükümlülüklerinin, ilgili kurum ve kuruluşlarca en geç 31 Aralık 2027 tarihine kadar yerine getirilmesi gerekecek. Cumhurbaşkanı, bu süreyi bir yıla kadar uzatma yetkisine sahip olacak.
İklim kanunu teklifinde, 20 yeni madde, 2 geçici madde ve 3 farklı kanunda değişiklik yapılarak İklim Değişikliği Başkanlığı’nın görev ve sorumlulukları net bir şekilde tanımlanıyor. Kamu kurumları, kuruluşlar ve gerçek ile tüzel kişiler, kamu yararını gözeterek alınacak tedbirlere ve düzenlemelere zamanında uyum sağlamakla yükümlü olacak.
İklim Değişikliğiyle Mücadele Faaliyetleri
Teklifte, “Adil geçiş”, “Birincil piyasa”, “Denkleştirme”, “Emisyon Ticaret Sistemi (ETS)”, “Gömülü sera gazı emisyonları” ve “Gönüllü karbon piyasaları” gibi önemli tanımlar yer alıyor.
- Sera gazı emisyonları, Ulusal Katkı Beyanı ve net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda azaltılacak.
- Ulusal Katkı Beyanı’nda sektörel bazda belirtilen sera gazı emisyonlarının azaltım faaliyetleri, ilgili kurumların mevzuatla belirlenen görevleri çerçevesinde gerçekleştirilecek.
- Orta ve uzun dönemli hedeflere ulaşmak amacıyla, ilgili kurumların mevcut görevleri gözden geçirilecek.
Bu kapsamda, kamu kurumları, enerji verimliliği, yenilenebilir enerji kullanımı ve karbon ayak izinin azaltılması gibi konularda tedbirler alacak, temiz teknolojilerin geliştirilmesi için çalışmalar yapacak ve sıfır atık sistemini kuracak.
İklim Değişikliğine Uyum Faaliyetleri
Kanun teklifi, iklim değişikliğine uyum faaliyetlerini de kapsamlı bir şekilde ele alıyor:
- İklim değişikliği ile ilişkili kayıpları önlemek ve riskleri azaltmak amacıyla uyum faaliyetleri gerçekleştirilecek.
- İklim değişikliğinin ekosistemlere etkilerini azaltmak için tedbirler alınacak.
- Tarım sektörünün iklim değişikliğine dirençli hale getirilmesi için doğal kaynakların korunmasına yönelik projeler geliştirilecek.
Planlama ve Uygulama
İlgili kurum ve kuruluşlar, iklim değişikliği ile mücadeleye yönelik strateji ve eylem planlarını hazırlamak, uygulamak ve izlemekle yükümlü olacak. Her ilde, vali başkanlığında İl İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu kurulacak ve bu kurul, iklim değişikliği eylem planlarını hazırlayacak.
Finansal Araçlar ve Destek Mekanizmaları
İklim değişikliği ile mücadele amacıyla yapılacak faaliyetler için iklim finansmanı ve teşvik kaynakları geliştirilecek. Kurumlar, yeşil dönüşüm ve iklim değişikliği ile mücadele desteklerini kullanacak ve bu bağlamda finansal araçların geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapılacak.
İdari Para Cezaları ve Denetim
Teklif, düzenlemelere uymayanlara yönelik idari yaptırımları da içeriyor. Doğrulanmış sera gazı emisyon raporunu süresinde sunmayanlara 500 bin Türk lirasından 5 milyon Türk lirasına kadar idari para cezası uygulanacak. Ayrıca, ozon tabakasını incelten maddelere ilişkin yasaklara uymayanlara da benzer yaptırımlar getirilmiş durumda.
Sonuç
Türkiye’nin ilk “İklim Kanunu Teklifi”, iklim değişikliği ile mücadelede önemli bir adım olarak öne çıkıyor. Bu düzenleme, iklim değişikliği ile ilgili hedeflerin belirlenmesi ve uygulanması için gerekli yasal çerçeveyi sağlamakta ve sürdürülebilir bir gelecek için önemli bir zemin oluşturmaktadır.
