Suudi Arabistan, sekiz yıl önce büyük bir vizyonla tanıttığı Neom projesi ile dikkatleri üzerine çekmişti. Ancak, beklenildiği gibi ilerlemeyen proje, Wall Street Journal’ın (WSJ) yeni raporuna göre ciddi sorunlar ile karşı karşıya. Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın geleceğin şehri olarak lanse ettiği ve sıfır karbon emisyonu ile çalışması hedeflenen, içinde 170 kilometrelik Line City adında çizgisel bir şehir barındıran Neom, günümüzde tam anlamıyla bir finansal bataklık haline gelmiş durumda.
Bütçe ve Finansal Zorluklar
Şu ana kadar dünyanın en büyük inşaat projesi için 50 milyar dolar harcayan Suudi Arabistan, iç denetim raporlarına göre önümüzdeki 55 yıl boyunca inşaat sürecine devam etmek zorunda kalabilir. Projenin toplam maliyetinin ise 8,8 trilyon dolara ulaşabileceği tahmin ediliyor. Bu rakam, ülkenin yıllık bütçesinin tam 25 katı! Neom’un 2035 yılına kadar ilk aşamasının tamamlanması için ise 370 milyar dolarlık bir harcama yapılması öngörülüyor.
- Yeterli iş gücünün sağlanamaması
- Altyapı eksiklikleri
- Elektrik tedarikindeki problemler
Neom’un karşılaştığı en büyük zorluklar arasında bu maddeler yer alıyor. Planlanan karbon nötr şehir için gerekli teknolojilerin hâlâ tam anlamıyla gelişmemiş olması da projeyi geciktiren faktörler arasında gösteriliyor.
Finansal Sorunlar ve Kazançlı Çıkanlar
Neom’un karşılaştığı finansal ve lojistik sorunlara rağmen, kazançlı çıkanlar da bulunuyor. Küresel danışmanlık şirketi McKinsey & Company, proje kapsamında yıllık 130 milyon dolardan fazla kazanç sağlıyor. Ancak firmanın hem planlamada hem de bazı finansal projeksiyonların doğrulanmasında yer alması, çıkar çatışması tartışmalarını beraberinde getiriyor. McKinsey, yaptığı açıklamada, çıkar çatışmalarını önlemek için katı protokollere sahip olduklarını belirtti.
Neom’un Geleceği ve Diğer Projeler
Neom, Suudi Arabistan’ın en büyük ekonomik ve teknolojik atılımlarından biri olarak duyurulmuştu. Ancak gelinen noktada, projenin ayakta kalıp kalamayacağı büyük bir soru işareti. Devasa bütçe, yıllar süren gecikmeler ve belirsiz bir gelecek, Neom’un gerçekten de bir mühendislik harikasına mı, yoksa milyarlarca dolarlık bir başarısızlığa mı dönüşeceğini gösterecek. Bunun zamanla netlik kazanması bekleniyor; ancak uydu görüntüleri inşaat çalışmalarının sürdüğünü gösteriyor.
Sindalah ve Diğer Projeler
Suudi yetkililer, Neom’dan gelecek on yıllarda meyvesini verecek ve nesiller boyu sürecek bir yatırım olarak bahsetmeye başladılar. Neom, 2030’dan itibaren ekonomiyi canlandıracak önemli bir motor olarak gösterilmeye başlandı. Ülke, uzun zamandır ekonomik planı olan Vizyon 2030’un oldukça iddialı hedeflerle dolu olduğunu vurguluyor. Veliaht Prens’in ekonomik planının diğer bölümleri, ülkeyi önemli ölçüde dönüştürdü. Milyonlarca kadının iş gücüne katılması sağlandı ve Uluslararası Para Fonu’na göre özel sektör, Suudi Arabistan’ın gayri safi yurt içi hasılasının neredeyse yarısına katkıda bulunacak şekilde büyüdü.
Riyad’daki daha küçük mega projeler ise daha hızlı ve daha görünür bir ilerleme kaydetti. Neom’da, The Line’ın yanı sıra kayak köyü, kayak pisti, sağlık merkezleri ve doğa koruma alanı bulunan Trojena ve sekizgen yüzen liman kenti Oxagon gibi çeşitli projeler de yer almaktadır. Neom’un ilk durağı olan Sindalah isimli lüks tatil köyü ekim ayında açıldı. Ancak WSJ’ye göre, tatil köyü henüz tam olarak tamamlanmamış durumda. Tatil köyünde çalışan kişiler, restoran çalışanlarının hizmet edecekleri misafirler olmadan vakit geçirmek için kitap okuduklarını ifade ediyor. Golf sahası ve oteller, açılış töreninden dört ay sonra bile halka açık değil.
