NASA, Dünya’nın Küresel Konumlandırma Sistemi (GPS) teknolojisini ilk kez Ay yüzeyinde çalıştırmayı başardı. Bu gelişme, gelecekteki Ay görevleri için güvenilir navigasyon sistemlerinin kurulmasında önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. NASA’nın Artemis programı çerçevesinde, insanların Ay’da daha uzun süre kalacağı planlanan görevlerde doğru navigasyon kritik bir önem taşıyor.
3 Mart’ta gerçekleştirilen Ay GNSS Alıcı Deneyi (LuGRE) ile birlikte, Dünya’nın Küresel Navigasyon Uydu Sistemi (GNSS) sinyallerinin Ay’da etkin bir şekilde kullanılabileceği kanıtlandı. GNSS, hassas konumlandırma, navigasyon ve zamanlama bilgisi sağlayan bir uydu ağı olarak işlev görmektedir. 362.000 km uzaktan GPS ve Galileo uydularının sinyalleri alınarak, sistemin etkinliği doğrulandı.
NASA, LuGRE teknolojisini İtalyan Uzay Ajansı ile iş birliği içinde geliştirdi ve Firefly Aerospace’in Blue Ghost iniş aracı bu yenilikçi sistemi Ay’a ulaştırmak için kullanıldı. İniş gerçekleştirilir gerçekleştirilmez, Goddard Uzay Uçuş Merkezi’ndeki NASA operatörleri LuGRE’nin Ay yüzeyindeki ilk bilimsel operasyonlarını başlattı. 3 Mart’ta LuGRE, GPS ve Galileo uydularından gelen sinyalleri başarıyla almaya başladı. 362.000 km mesafeden gelen sinyallerin düzeltilmesiyle sistemin etkin bir şekilde çalıştığı kanıtlandı.
Bu başarı, gelişmiş navigasyon sistemleri ve hizmetlerinin Dünya dışında da kurulabileceğini göstermesi açısından büyük bir öneme sahip. Ayrıca, NASA, 21 Ocak’ta Dünya’dan 338.000 km uzaklıkta en yüksek irtifa GNSS sinyal edinimi rekorunu kırarak dikkat çekti. Bu rekor, NASA’nın Manyetosferik Çok Ölçekli Görevi tarafından tutulan önceki rekoru geride bıraktı. 20 Şubat’ta LuGRE, Ay yörüngesine ulaştığında GNSS irtifa rekorunu daha da genişleterek Dünya’dan 391.000 km mesafeye ulaşmayı başardı.
Otonom Navigasyonun Geleceği
NASA’nın bu teknolojik başarısı, geleneksel uzay araçlarının izlenmesi için benimsenen çok yönlü yaklaşımın evrim geçirmesine olanak tanıyor. Geleneksel olarak, uzay araçları, yerleşik sensörlerden gelen verilerin yanı sıra, Dünya tabanlı izleme istasyonlarına iletilen ve bu istasyonlardan alınan sinyallerle takip ediliyordu. Ancak, bu yöntem insan desteğini gerektiriyor.
GNSS verilerinin navigasyon sistemlerine entegrasyonu, otonom navigasyon için potansiyel bir çözüm sunuyor. Bunun yanı sıra, sürekli insan müdahalesi ihtiyacını azaltarak operasyonları daha verimli hale getiriyor. Bu nedenle, NASA’nın elde ettiği bu başarı, Artemis programı ve Mars’a yönelik diğer misyonlar açısından büyük bir önem arz ediyor. Gelecekteki görevlerde, uzay araçları konumlarını, hızlarını ve zamanlamalarını belirleyerek, sürekli Dünya merkezli takibe ihtiyaç duymadan daha hassas ve bağımsız bir şekilde seyahat etme fırsatına sahip olabilecekler.
