Kızıl Gezegen Mars’ın Büyüleyici Kış Manzaraları
Kızıl Gezegen Mars, “karlı” kış manzaralarıyla görenlerini adeta büyülemeye devam ediyor. Avrupa Uzay Ajansı (ESA) tarafından gönderilen Mars Express yörüngesi ve NASA‘nın Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) aracılığıyla elde edilen görüntüler, gezegenin kış mevsimini Dünya’dan oldukça farklı bir şekilde yaşadığını gözler önüne seriyor. 2022 yılının Haziran ayında ESA’nın Mars Express aracının Alman yapımı HRSC kamerası tarafından yakalanan bu etkileyici görüntüler, aynı yılın Eylül ayında NASA’nın MRO aracının HiRISE kamerası ile çekilen fotoğraflarla bir araya getirildi. Bu görüntüler, Mars’ın güney kutbuna yakın Australe Scopuli bölgesinde, karla kaplı alanlar ve donmuş buzları gösteriyor.
Dünya’daki karla aynı değil
Ancak dikkat çekici bir şekilde, bu “kar” Dünya’daki kardan oldukça farklı. Mars’taki bu beyaz örtü aslında karbondioksit buzudur. Mars’ın güney kutbunda yıl boyunca 8 metrelik kalın bir karbondioksit buz tabakası mevcut. Bu etkileyici görüntüler, Mars’ın yaz gündönümü civarında çekilmiş olmasına rağmen, gezegenin bu bölgesi tüm yıl boyunca oldukça soğuk, -125°C civarlarında kalıyor.
Peki, Mars’taki bu görüntülerde neden sadece hafif bir kar serpiştirilmiş gibi bir izlenim var? Görüntülerdeki koyu alanlar, buzun üstünde biriken toprak katmanlarından oluşmakta. Bu toprak genellikle buzun derinliklerinde yer alıyor, ancak mevsimsel değişimler sayesinde yüzeye çıkabiliyor. Ayrıca, NASA’nın MRO aracı Mars’taki kum tepelerinin etrafında da kış donları gözlemlemiştir. Bu donlar, erozyonu engelleyerek kumları yerinde tutmaya yardımcı olmaktadır.
Yaz aylarında, Mars’ın güney kutbunda karbondioksit buzları güneş ışığıyla ısınmakta ve süblimleşerek doğrudan katıdan gaz haline geçmektedir. Bu süreçte, buzun içinde sıkışmış gaz cepleri oluşur. Nihayetinde, basınç artışı küçük patlamalara yol açarak koyu renkli tozu havaya fırlatır. Yere düşen tozlar, rüzgarın da etkisiyle görüntülerdeki desenleri oluşturur. Aslında, benzer bir süreç Mars yüzeyindeki “örümcek” benzeri şekillerin oluşumunda da yaşanmaktadır.
