Macaristan – Türkiye Maçı ve Yayın Problemleri
Geçtiğimiz gece, Macaristan ile Türkiye milli takımları arasında oynanan maç, TV8 ekranlarından canlı olarak yayınlandı. Ancak, maçın daha başlarında spikerlerden gelen resmi bir açıklama ile sahadaki reklam panolarında bulunan ve Türkiye’de yasaklı olan reklamlar sebebiyle karşılaşmanın tek açı üzerinden yayınlanacağı duyuruldu. Ayrıca, bu sebepten dolayı pozisyon tekrarlarının da gösterilmeyeceği belirtildi. Bu uygulamanın ana nedeni, Türkiye’de yasak olan illegal bahis reklamlarının engellenmesidir.
Özellikle Exxen ve TV8’in sahibi Acun Ilıcalı, daha önceki yayınları nedeniyle soruşturma altında bulunuyor. Bu süreç devam ederken, daha fazla sorun yaşanmaması adına geliştirilen çözüm, karşılaşmanın tek açı üzerinden ve reklam panolarına beyaz şerit çekilerek yayınlanması oldu. Dolayısıyla, bu durum karşılaşmanın birkaç dakika gecikmeli olarak aktarılmasına yol açtı. İzleyiciler ise bu uygulamayı sosyal medyada eleştirdi.
Sanal Reklamlar ve Yayıncıların Sorumluluğu
Reklam panoları ile ilgili bazı kafa karışıklıklarını ortadan kaldırmakta fayda var. Uzun bir süredir, canlı spor karşılaşmalarında sanal reklamlar kullanılmaktadır. Sahada bulunan fiziksel reklam panolarının yanı sıra, çeşitli algoritmalar yardımıyla bu panoların üzerine sanal reklamlar yerleştirilerek canlı yayın akışına dahil edilmektedir. Bu sayede yayıncı kuruluşlar, farklı bölgelerdeki izleyicilere aynı anda, aynı sahnede farklı reklamlar gösterebilmektedir. Bu durum, yayıncı kuruluşun Macaristan olmasıyla ilgilidir; yani TV8’in reklamlar üzerinde kontrolü bulunmamaktadır.
Bu tür reklam uygulamaları, futbol maçlarından tenis ve F1 yarışlarına kadar birçok spor dalında yaygın olarak kullanılmaktadır.
VBR Teknolojisi ve Uygulama Süreci
Tüm bu süreçleri mümkün kılan teknoloji, Virtual Board Replacement (VBR) olarak bilinir. Bu teknoloji, stadyum içindeki fiziksel LED billboard reklamlarının yerine, her yayın pazarı için özel olarak hazırlanmış reklamların yerleştirilmesine olanak tanır. VBR lisansına sahip olan yayıncılar, kendi hedef kitlelerine uygun reklamları gösteren bir yayın alabilir ve bu yayında değişiklik yapma imkanı bulur. Bu noktada, sanal reklamları paralel reklam teknolojisi ile karıştırmamak önemlidir; çünkü paralel reklam teknolojisi donanım tabanlı bir çözümken, VBR tamamen yazılım tabanlı bir sistemdir. Hatta bu sistemler, yapay zeka ve makine öğrenimi ile desteklenerek daha hassas bir yerleştirme yapılmasını sağlar.
Maliyet ve Yayıncıların Karşılaştığı Zorluklar
TV8, bu sanal reklamlar üzerinde kontrol sağlamak amacıyla VBR lisansı satın aldı. Bu sayede reklam panolarına beyaz şerit çekme işlemi gerçekleştirilmiştir. Ancak, sanal reklamların kamera açısıyla bir ilgisi yoktur; farklı kamera açılarında da sanal reklamlar bozulmadan panolar üzerine yerleştirilebilmektedir. Yeni sistemler, anında tekrar oynatma imkanını da sunmaktadır. TV8’in neden tek açı üzerinden yayın yaptığı ise belirsizliğini korumaktadır.
Öte yandan, lisans satın alımının ardından yayın maliyetlerinde ciddi bir artış yaşandığı ifade edilmektedir. Bu durum, TV8’in A Milli takım yayınının maliyetinin getirisinin üzerine çıktığını göstermektedir. VBR teknolojisi alanında önde gelen sağlayıcılardan olan Supponor, web sitesinde herhangi bir lisans ücretine yer vermemekte; dolayısıyla TV8’in VBR lisansı için ne kadar ödeme yaptığı kesin olarak bilinmemektedir.
Sonuç olarak, TV8 belki de altyapısının henüz tam olarak hazır olmamasından dolayı gecikme ve tek açı yayın yapmış olabilir. Ancak illegal bahis ve diğer yasaklı reklamların önüne geçmek için bu adım atılması gerekiyordu. Aksi takdirde, yayıncı kuruluşun reklamlar üzerinde değişiklik yapması mümkün olmayacaktı. Bu durum, elbette TV8’in maliyetlerini rakiplerine karşı artırabilir. Eğer Türk reklamlarının yansıtılmaması isteniyorsa, Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) ve Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) tarafından bu konuda bir çalışma yapılması ve VBR’ı gerekli kılacak bir düzenleme hazırlanması gündeme gelebilir.
