Kompozit Malzemelerin Savaş Uçaklarında Kullanımı

ucak-yapiminda-kullanilan-kompozit-malzemeler

Kompozitler(karma malzemeler); metal, seramik ve polimerlerden iki ya da daha fazla malzemenin bir araya getirilmesi ile oluşan malzemelerdir. Genel olarak bir kompozit malzeme ,her iki bileşene ait özelliklerin birleşimiyle daha iyi özellikteki kombinasyonlarının elde edildiği çok fazlı bir malzeme olarak düşünülebilir. Ancak bazı özelliklerde iyileşme sağlanırken, bazılarında kötüleşeceği her zaman göz önünde tutulmalıdır.

Kompozit malzeme tasarımında bilim adamları ve mühendisler  sıra dışı özelliklere sahip malzemeler üretmek için metal, seramik ve polimerleri akıllıca bir araya getirmişlerdir. Üretilen bu kompozit malzemeler yüksek teknoloji uygulamalarında özellikle havacılık,su altı,savunma sanayisi,biyomühendislik gibi pek çok alanda kullanılmıştır. Örneğin, uçak mühendisleri düşük yoğunluklu, darbeye dayanıklı, rijit ve aynı zamanda korozyona uğramayacak yapısal malzemelere ihtiyaç duyar. Bu malzeme ihtiyacı kompozit malzemelerle sağlanır. (Kompozit malzemelerin daha iyi anlaşılabilmesi için videonun izlenmesini öneririm)

Peki bu mühendislik harikası kompozit malzemelerin savaş uçaklarında kullanımı nasıldır?

Kompozit malzemeler 1903 yılında Wright kardeşlerin gerçekleştirdikleri ilk başarılı uçma deneyinden sonra havacılık sektörünün vazgeçilmez parçası haline geldi. Günümüzde uçak endüstrisinde kompozit malzeme kullanımı %50’lere ulaşmıştır. Savaş uçakları ses hızının üstünde süpersonik hareket kabiliyetine sahiptirler, ses üstü hızlar için çok özel fiber kompozit malzemeler gerektirmektedir. JSF, EFA vb. askeri uçaklarda fiber kompozit malzemeler yapıda %40, uçağın yüzey alanında ise %70 oranında yer almaktadır. Kompozit malzemelerinin uygulama örneklerine göz atarsak, General Dynamics firmasının ürettiği F-111’lerin gövdesinde bor-epoksi çifti Northrop F5’lerin gövdelerinde grafit-epoksi çifti kullanılmıştır. General Dynamics ‘e ait YF16’larda karbon-epoksi esaslı kompozitler kullanılmıştır. Dünya çapında kompozit malzeme içeren uçaklardan bazıları şunlardır; F-14, F-15, F-16, F/A-18, AV-8B,F177 Black Hawk, APACHE, B-2 Bomber.

Havacılık ve savunma sektöründe rekabete devam etmeyi planlayan ülkeler, kompozit malzeme teknolojilerinde meydana gelen gelişmeleri değişmeleri yakından izlemelidirler. Son zamanlarda savaş uçaklarında sıkça kullanılan kompozit malzeme ‘Karbon Elyaf Takviyeli Termoset Reçineli Prepreg’. Anka İHA için ilk defa kullanılacak olan yerli bir malzemedir. Geliştirilen pregreg malzemelerle Anka kanat yapısının en fazla yüke maruz kalan kiriş parçasının tasarımı yapılacaktır.

Kompozitlerin uygulamalarının bir diğer örneklerine örneklerine göz atarsak; F-16’larda, yatay ve dikey stabilize’nin yanı sıra, kontrol yüzeyleri de karbon-epoksi’dir. Boeing 757 ve 767’lerde; kontrol yüzeyleri karbon- epoksi motor kaportaları karbon/aramid-epoksidir. Airbus A320 uçaklarında, spoilerlerde, aileronlarda, kuyruk takımlarında, silindirik motor kılıflarında, karbon takviyeli kompozitler kullanılmıştır.

Kompozit malzeme teknolojileri hızla gelişen dinamik bir alandır. Araştırma geliştirme çalışmaları devam etmekle beraber geleceğin uçaklarında kullanılması öngörülen kompozit malzemeler mühendisler tarafından kullanılmaktadır.

KAYNAKÇA

  • http://www.kho.edu.tr/akademik/enstitu/savben_dergi/142/3.pdf
  • http://ijerad.kku.edu.tr/journal/pub/IJv7i4j2.pdf
  • Malzeme Bilimi ve Mühendisliği (WILLIAM D. CALLISTER)