Kara Deliklerin Etrafındaki Halelerin İlk Kez Görüntülenmesi
Daha önce Ay tutulmalarına tanıklık ettiyseniz, Ay’ın etrafında beliren haloyu mutlaka gözlemlemişsinizdir. Benzer bir fenomen, Güneş’in ve kara deliklerin çevresinde de gözlemlenebiliyor. Son dönemde bilim insanları, kara deliklerin etrafındaki bu halo yapısını görüntülemeyi başardılar. Özellikle, teorik olarak kara deliklerin çevresinde bir halo bulunması gerektiği daha önce belirtilmişti. Ancak bu halo, tıpkı Güneş’in halo yapısı gibi gözlemlenmesi son derece zordu.
Yeni bir araştırma, bu halo yapısını net bir şekilde ortaya koyarak tarihte bir ilke imza attı. Aktif kara deliklerin etrafında, simit şeklinde bir gaz ve toz halkasının var olduğu düşünülüyordu. Bu halka, hızlı hareket eden parçacıklardan oluşan döner bir disk işlevi görmekte. Kara deliklerin kutup bölgelerinden yayılan iyonlaşmış gaz, neredeyse ışık hızında bir hızla hareket ediyor.
Bu çalışma, aktif galaktik çekirdek (AGN) modelleri üzerine yapılan araştırmaları daha ileri bir aşamaya taşıyacak olanaklar sunuyor. Bu modele göre, diskin iç kısmı vakum yoğunluğuna sahip ve aşırı yüksek sıcaklıklara ulaşabiliyor. Araştırmacılar, Güneş’in halo yapısını tespit etmek için kullanılan benzer bir yöntemi uyguladılar ve bir kara delik ile Dünya arasında, Güneş tutulmalarında olduğu gibi, bir gök cisminin geçmesini beklediler.
Aslında bu durumda, kara deliklerin haleleri doğrudan görünmüyor. Ancak haleler, aşırı yüksek enerjili X ışınları yayıyor. Bilim insanları, NASA’nın Imaging X-ray Polarimetry Explorer aracını kullanarak bu kara deliklere dair verileri topladı ve bu verilerle birlikte bir model oluşturmayı başardılar. Araştırmanın detayları, The Astrophysical Journal‘da yayımlandı.
