Intuitive Machines’ın Ay’a İnişi: Athena’nın Zorlukları
ABD merkezli uzay şirketi Intuitive Machines, ikinci kez Ay’a iniş gerçekleştirdi. Ancak, bu iniş de tıpkı önceki misyonunda olduğu gibi, beklenildiği kadar kusursuz olmadı. Şirketin Athena adlı iniş aracı, 6 Mart’ta Türkiye saatiyle 20:31’de Ay’ın güney kutbundan sadece 160 km uzaktaki Mons Mouton bölgesine başarılı bir şekilde iniş yaptı. Ancak, inişin ardından alınan ilk veriler, aracın tam olarak dik konumda durmadığını gösteriyor.
Yine mi Eğik İniş?
Intuitive Machines CEO’su Steve Altemus, iniş sonrası yaptığı açıklamada, “Yine Ay yüzeyinde doğru açıda olduğumuza inanmıyoruz” ifadelerini kullandı. Bu açıklama, şirketin Odysseus adlı ilk Ay görevinde yaşanan zorlukları hatırlatıyor. Odysseus, Şubat 2024’te iniş sırasında bir ayağını kırarak yan yatmış ve bu durum, Dünya ile olan iletişiminde aksaklıklara yol açmıştı. Athena’nın da benzer bir duruma düşmüş olabileceği belirtiliyor.
NASA İçin Kritik Bir Görev
NASA’nın Commercial Lunar Payload Services (CLPS) – Ticari Ay Yükü Hizmetleri programı kapsamında geliştirilen IM-2 misyonu, 62,5 milyon dolarlık bir anlaşma ile hayata geçirildi. Athena, SpaceX Falcon 9 roketiyle 26 Şubat’ta fırlatıldı ve Ay’a inişi ile birlikte bilim insanlarına paha biçilemez veriler sağlamayı amaçlıyor. NASA, 2027’de Artemis astronotlarını Ay’ın güney kutbuna indirmeyi planlıyor ve bu bölgedeki su buzlarının, gelecekteki görevler için büyük önem taşıdığı düşünülüyor. Su, içme suyu olarak kullanılmanın yanı sıra, hidrojen ve oksijen bileşenlerine ayrılarak roket yakıtı üretiminde de değerlendirilebilir.
Athena’nın Hedefleri ve Yükleri
Athena, bölgedeki su buzlarının miktarını ve ulaşılabilirliğini incelemek için kritik veriler toplamayı hedefliyor. Athena’nın en önemli yükü, PRIME-1 adlı deney paketi. Bu sistem, Ay yüzeyinin yaklaşık 0,9 metre altına kadar sondaj yaparak örnekler alacak ve içerdikleri su buzu ile diğer bileşenleri analiz edecek. NASA yetkilisi Jackie Quinn, bu deneyin Ay’ın güney kutbunda yapılan ilk robotik sondaj olacağını vurgulayarak, bunun gelecekteki keşifler için kritik bir adım olduğunu belirtmişti. Ancak, NASA yetkilileri, Perşembe günü düzenlenen bir basın toplantısında bu matkabın hala kullanılıp kullanılamayacağı sorulduğunda kesin bir cevap vermediler.
Keşif Araçları ve İletişim Sistemi
Athena’nın üzerinde bir dizi keşif aracı bulunuyor:
- Grace Hopper: 35 kg ağırlığında, sıçrayarak hareket eden bir keşif aracı. Bu araç, kalıcı olarak gölgede kalan kraterlere girerek, tekerlekli gezicilerin ulaşamayacağı bölgelere erişmeyi hedefliyor.
- MAPP (Mobil Otonom Araştırma Platformu): Yüksek çözünürlüklü optik ve termal kameralarla donatılmış, Colorado merkezli Lunar Outpost şirketi tarafından geliştirilen bir gezici.
- AstroAnt: MIT tarafından geliştirilen mıknatıslı mini robot sürüsü için bir prototip.
- Yaoki: Japon şirketi Dymon tarafından üretilmiş, sadece 498 gram ağırlığında küçük bir keşif aracı.
Athena, Grace ve MAPP, Nokia‘nın Ay Yüzey İletişim Sistemi’ni kullanarak birbirleriyle iletişim halinde kalacaklardı. Bu sistem, Ay’da ilk 4G/LTE ağını kurmayı amaçlayan iniş aracındaki kritik bir yük ile destekleniyor. Ancak, iniş aracının mevcut durumu, bu görevlerin de geleceğini belirsizliğe atıyor. Firma ve uzmanlar, plan dışı inişten nelerin kurtarılabileceğini veya görevin bu haliyle ne kadar devam edeceğini araştırıyor. Normal şartlarda, iniş sonrasında görevin 10 Dünya günü sürmesi ve Güneş’in Ay yüzeyindeki batışıyla tamamlanması hedefleniyordu.
