Avrupa Uzay Ajansı’nın Euclid Misyonu: Evrenin Sırlarını Keşfetmek
Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) evrenin en büyük gizemlerini çözmeye yönelik başlattığı Euclid misyonu, yalnızca bir haftalık gözlem sürecinde 26 milyon galaksi tespit etmeyi başardı. Bu olağanüstü başarı, gökbilimcilerin karanlık madde ve karanlık enerji gibi evrenin en büyük bilinmezlerini anlamalarına yardımcı olacak eşsiz bir veri seti sunuyor. Temmuz 2023’te fırlatılan Euclid Uzay Teleskobu, Şubat 2024’te veri toplamaya başlamasıyla birlikte, evrenin büyük ölçekli yapısını haritalamayı hedefliyor.
Galaksilerin şekilleri, boyutları ve dağılımları üzerinden bu yapıyı anlamak, bilim insanlarının evrenin yaklaşık yüzde 95’ini oluşturan ancak ışıkla etkileşime girmediği için doğrudan incelenemeyen karanlık madde ve karanlık enerji hakkında daha fazla bilgi edinmelerine olanak tanıyacak.
Evrenin Devasa Haritası Şekilleniyor
ESA’nın paylaştığı ilk veriler, kozmik ağ içindeki galaksilerin geniş çaplı organizasyonunu gözler önüne sererken, birçok galaksi kümesi, aktif galaktik çekirdekler ve süpernovalar gibi geçici gök olaylarını da içermektedir. Üç mozaik halinde sunulan bu ilk görüntüler, Euclid’in gözlem kapasitesinin ne denli büyük olduğunu gözler önüne seriyor.
10,5 Milyar Işık Yılı Uzağa Uzanan Gözlem
Euclid’in tespit ettiği 26 milyon galaksi arasında, bazıları 10,5 milyar ışık yılı (Bir ışık yılı, ışığın bir yılda kat edebileceği mesafedir; kabaca 9,5 trilyon kilometredir) uzaklığa kadar uzanıyor. Bu muazzam mesafelerde, evrenin gençlik dönemine dair ipuçları veren parlak kuasarlar da yer alıyor. Önümüzdeki yıllarda Euclid, aynı bölgeleri defalarca tarayarak bu alanları daha da detaylandıracak ve 2030 yılına kadar gökyüzünün üçte birini kapsayan devasa bir kozmik atlas oluşturacak.
Euclid, yüksek çözünürlüklü Görünür Görüntüleme Sistemi (VIS) ve yakın kızılötesi spektrometresi (NISP) sayesinde galaksilerin şekillerini ve mesafelerini ölçebiliyor. Bu ileri teknoloji, evrenin yüzde 95’ini oluşturan karanlık madde ve karanlık enerji hakkında daha fazla bilgi edinmemizi sağlayacak.
Günlük 100 GB Veri Üreten Bir Misyon
Euclid, günlük 100 GB veri üreterek önümüzdeki yıllarda 1,5 milyardan fazla galaksinin görüntüsünü yakalayacak. Bu devasa veri setinin analizinde yapay zeka ve vatandaş bilimi önemli bir rol oynayacak. Ayrıca, Euclid uzak galaksilerden gelen ışığın ön plandaki madde tarafından bozulduğu bir fenomen olan yerçekimsel merceklenmeyi incelemek için de güçlü bir araç olarak kullanılacak. Şu ana kadar 500’den fazla güçlü mercek adayı belirleyen misyon, yapay zeka ve uzman analizleriyle bu sayıyı binlerce yeni keşifle artırmayı planlıyor.
Euclid misyonunun ilk kapsamlı kozmoloji verileri ise Ekim 2026’da paylaşılacak. Bu veriler, evrenin bilinmeyen yönlerini keşfetmek için büyük bir adım olacak ve bilim dünyasında heyecan yaratacaktır.
