Dünya’nın Düz Olduğuna Dair Komplo Teorileri
Dünya’nın düz olduğuna dair komplo teorileri, bu fikrin toplumda daha fazla tartışılmasına ve üzerinde düşünülmesine yol açmaktadır. Ancak, evrende düz bir cisme rastlamak mümkün değildir. Bunun ardındaki bilimsel nedenleri inceleyelim.
Uzayda Dönen Sistemler ve Açısal Momentum
Uzayda dönen herhangi bir sistem, açısal momentum adı verilen bir fiziksel büyüklüğe sahiptir. Açısal momentumun korunumu yasası, dışarıdan bir tork (dönme momenti) uygulanmadığı sürece, bir sistemin açısal momentumunun değişmeyeceğini belirtir. Başlangıçta rastgele hareket eden parçacıkların oluşturduğu bir gaz bulutu, zamanla kendi kütleçekimi altında çökmeye başladığında, bulutun üzerinde minimal bir dönme hareketi bile açısal momentumun korunumu nedeniyle belirgin bir dönüş etkisi yaratır.
Bu durumu bir buz patencisinin dönüş hareketiyle örneklendirebiliriz. Patenci kollarını açık tuttuğunda daha yavaş dönerken, kollarını içeri çektiğinde dönüş hızı artar. Uzaydaki bir gaz bulutu da benzer bir şekilde çökmeye başladığında, bu etki daha belirgin hale gelir ve dönüş hızı artar.
Merkezkaç Kuvveti ve Çökme Süreci
Gaz ve toz parçacıkları, kütleçekimi etkisiyle bir araya geldiklerinde, sistemin dönmesiyle merkezkaç kuvveti devreye girer. Ancak bu kuvvet, yalnızca dönme düzlemine dik bir doğrultuda (ekvator doğrultusunda) etkilidir. Kütleçekimi, tüm parçacıkları içe doğru çekerken, merkezkaç kuvveti, dönme eksenine dik doğrultuda parçacıkların dağılmasını engeller. Kütleçekimi tarafından içe çekilen gaz ve toz en sonunda disk şeklinde bir yapı oluşturur. Yani, dikey yönde çökmeye devam eden madde incelirken, yatay yönde genişleyerek bir disk formuna ulaşır.
Hidrostatik Denge ve Gök Cisimlerinin Şekilleri
Eğer bir gök cismi, homojen bir şekilde kütleçekimi altında çökerse ve dönme hareketi zayıfsa, bu cisim küresel bir şekil alır. Bunun nedeni, tamamen hidrostatik denge ile ilgilidir. Küçük ve yavaş dönen gezegenler ve yıldızlar, genellikle küre şekline yakın bir görünüme sahiptir. Ancak hızla dönen bir sistemde, merkezkaç kuvveti ekvator bölgesinde daha etkili olduğu için kutuplara göre daha fazla dışa doğru genişleme görülmektedir. Bu durum, hızla dönen cisimlerin oblat (basık) küre şekline yaklaşmasına neden olur.
Galaksilerin Disk Şeklinde Olması
Çoğu galaksi, disk şeklindedir. Yıldızlar ve gaz, galaksi merkezinin etrafında dönerken açısal momentum etkisiyle zaman içinde galaksinin disk formunu almasına neden olur. Ayrıca, kara deliklerin çevresindeki madde de benzer şekilde disk şeklinde bir yapı oluşturur. Dolayısıyla, uzaydaki cisimlerin yuvarlak olmasının temel nedeni, yukarıda bahsedilen açısal momentumun korunumu ve merkezkaç kuvvetinin etkisiyle gaz ve tozun belirli bir düzlemde yoğunlaşmasıdır. Bu prensip, gezegenlerden birçok astronomik cisme kadar disk şeklinde olmalarını açıklayan bilimsel bir durumdur.
Kaynaklar:
- 1
- 2
- 3
Uzay ile İlgili Diğer İçeriklerimiz:
