Çin’in Nükleer Enerjideki Devrimsel Adımı: Xinghuo Yüksek Sıcaklık Süperiletken Reaktörü
Çin, nükleer enerji alanında çığır açan bir projeye imza atmaya hazırlanıyor. Jiangxi eyaletinin Nanchang kentinde inşa edilecek olan Xinghuo Yüksek Sıcaklık Süperiletken Reaktörü, dünya genelinde bir ilk olan füzyon-fisyon hibrit güç santrali olma özelliği taşıyor. Projenin toplam yatırım maliyeti yaklaşık 2,76 milyar dolar (yaklaşık 20 milyar yuan) olarak belirlenmişken, santralin 2030 yılına kadar 100 megavat (MW) sürekli elektrik üretimi hedeflediği açıklanmıştır.
Füzyon ve Fisyonun Bir Araya Gelmesi
Proje resmi olarak ilk aşamasına geçerken, Çin’in kamu alım ve ihale platformu zbytb.com üzerinden çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) için kamu ihalesi açıldığı duyuruldu. Bu ÇED raporu, hava, su, gürültü ve ekolojik denge gibi çevresel unsurları kapsamlı bir şekilde değerlendirecektir. Ayrıca, potansiyel riskler, kirlilik kontrol stratejileri ve uzun vadeli izleme planları da raporda yer alacaktır.
Santralin adı olan “Xinghuo” (Kıvılcım), Çin’in eski liderlerinden Mao Zedong’un ünlü sözüne atıfta bulunuyor: “Tek bir kıvılcım, bozkırda yangın başlatabilir.” Çevresel etki değerlendirmesinin yıl sonuna kadar tamamlanması beklenirken, inşaat sürecine dair net bir zaman çizelgesi henüz paylaşılmamıştır.
İnovatif Teknoloji ve İş Birlikleri
Xinghuo Reaktörü, Çin devletine bağlı China Nuclear Industry 23 Construction Corporation ve süperiletken teknolojiler alanında uzmanlaşmış Lianovation Superconductor ortaklığıyla geliştirilmektedir. Santralin temelini oluşturan füzyon-fisyon hibrit teknolojisi, mevcut nükleer santrallerden farklı olarak iki süreci birleştiriyor. Füzyon, hafif atom çekirdeklerinin (örneğin hidrojen) birleşerek büyük miktarda enerji açığa çıkardığı bir süreç iken, fisyon, ağır atom çekirdeklerinin (örneğin uranyum) parçalanmasıyla enerji üreten bir yöntemdir; bu, günümüzde mevcut nükleer santrallerde yaygın olarak kullanılmaktadır.
Xinghuo’nun yenilikçi yaklaşımı, füzyon reaksiyonlarından yayılan yüksek enerjili nötronların fisyon sürecini tetiklemesini sağlamaktadır. Bu yöntem, enerji verimliliğini artırırken, aynı zamanda nükleer atık miktarını azaltma potansiyeli taşımaktadır. Henüz bu süreçle ilgili detaylı bilgiler mevcut olmasa da, santralin fisyonu desteklemek için füzyonu kullanacağı anlaşılmaktadır.
Çin’in Füzyon Alanındaki Avantajları
Proje, enerji kazanç faktörü (Q değeri) açısından da dikkat çekici bir hedef belirlemiştir. Q değeri, füzyon reaksiyonunda plazmayı ısıtmak için harcanan enerjiye kıyasla üretilen enerji oranını ifade eder. Xinghuo’nun hedefi, Q değerini 30’un üzerine çıkarmaktır. Karşılaştırma yapmak gerekirse, Fransa’da inşa edilen füzyon projesi ITER, 10’un üzerinde bir Q değeri hedeflemektedir.
Eğer Xinghuo Hibrit Santrali, planlandığı gibi 2030 yılına kadar tamamlanırsa, Çin’in füzyon ve fisyon teknolojilerinde, diğer ülkelerin yıllar hatta on yıllar önünde olacağı tahmin edilmektedir. Çok uluslu ITER füzyon araştırma ve geliştirme projesinin ise ne zaman tamamlanacağı henüz netlik kazanmış değildir. Ticari ya da 100 MW gibi üretim hedefi bulunan ve bu kadar yakın bir tarihi hedefleyen başka bir füzyon projesi ise bulunmamaktadır; en yakın örnek Almanya’da olup, 2035 yılına odaklanmaktadır.
