Çin’in Nadir Toprak Elementleri Üzerindeki İhracat Kısıtlamaları
Çin, küresel nadir toprak elementleri tedarikindeki hakimiyetini artırmak amacıyla, bu kritik malzemelere yönelik yeni ihracat kısıtlamalarını duyurdu. Geçtiğimiz hafta sonu yapılan açıklama, akıllı telefonlardan elektrikli araçlara ve askeri teknolojilere kadar birçok sektörde kullanılan yedi önemli elementi kapsamaktadır. Bu elementler arasında skandiyum ve disprosiyum gibi kritik maddeler de yer almaktadır.
Yeni İhracat Kısıtlamaları ve Etkileri
Nadir toprak elementlerine getirilen yeni kısıtlamalar, birçok sektörde malzeme temin süreçlerini zorlaştıracak gibi görünmektedir. İhracatçılardan, malzeme alacak firmaların kullanım amaçlarını belirtmeleri ve gerekli lisansları almaları isteniyor. Bu durum, bürokratik engeller yaratacak ve teslimat sürelerini uzatarak maliyetleri artırabilecektir. Çin’in bu adımı, ABD tarafından uygulanan ek gümrük vergilerinin ardından gelmiştir. Nadir toprak elementleri, modern teknolojilerde benzersiz kimyasal ve fiziksel özelliklere sahip olmaları nedeniyle kritik bir rol oynamaktadır.
Elementlerin Kullanım Alanları
- Skandiyum: Telekomünikasyon cihazlarında, özellikle 5G, Wi-Fi sistemleri ve baz istasyonlarındaki yüksek frekanslı dalga filtrelerinde önemli bir malzeme olarak kullanılmaktadır.
- Disprosiyum: Elektrikli araç motorları, sabit disk sürücüleri, nükleer reaktörler ve uydu sistemleri gibi geniş bir endüstri yelpazesinde yer almaktadır.
- Diğer kısıtlanan elementler arasında gadolinyum, terbiyum, itriyum, lutetiyum ve samaryum gibi nadir toprak elementleri de bulunmaktadır. Bu elementler, ileri teknolojilerde kritik işlevler üstlenmektedir.
Bu elementlerin yerine alternatif bulmak genellikle maliyetli çözümler gerektirmekte veya performans kayıplarına neden olmaktadır. Bu bağlamda, Çin’in nadir toprak üretimindeki hakimiyeti, uzun yıllar boyunca maden çıkarma, arıtma ve işleme altyapısına yaptığı yatırımlara dayanmaktadır. Çin, dünya genelinde nadir toprak madenlerinin yaklaşık yüzde 70’ini ve rafine edilmiş üretimin yaklaşık yüzde 85’ini karşılamaktadır.
Stratejik Bir Yanıt
Bu kısıtlamalar, sadece Çin topraklarında bulunan elementler ile sınırlı olmayıp, aynı zamanda bu elementleri verimli bir şekilde üretebildiği için tedarik zincirinde tekel konumuna yükselmiştir. Yeni ihracat kısıtlamaları, ABD ile artan ticaret gerilimlerine stratejik bir yanıt olarak değerlendirilmektedir. Ayrıca, bu kısıtlamalar, Çin’in yakın zamanda uygulamaya koyduğu galyum ve germanyum gibi yarı iletken üretiminde kullanılan kritik materyaller üzerindeki sınırlamalardan sonra gelen üçüncü ihracat kontrolü olma özelliğini taşımaktadır.
Kısıtlamaların Broadcom, Qualcomm, TSMC, Samsung, Seagate ve Western Digital gibi büyük teknoloji şirketleri üzerinde etkili olması beklenmektedir. Analistler, kısıtlanan materyallerin fiyatlarının iki katına veya beş katına çıkabileceği konusunda uyarılarda bulunmaktadır. Bu malzemelerin savunma sanayi teknolojilerinde de kullanıldığı unutulmamalıdır. ABD, bu önemli malzemeler için Çin’e büyük ölçüde bağımlıdır.
