Çin’den Ay’a Dev Radyo Teleskop Projesi
Çin, evrenin gizemlerini çözmek amacıyla Ay’ın Dünya’dan görünmeyen uzak tarafında dev bir radyo teleskop dizisi kurmayı planlıyor. Bu proje, Ay yüzeyinde inşa edilecek ilk işlevsel radyo gözlemevi olma özelliğini taşıyacak. South China Morning Post’un (SCMP) haberine göre, Çin’in önerdiği bu teleskop, kelebeğe benzeyen 7.200 anten içerecek ve bu antenler, ultra uzun dalga boyundaki kozmik sinyalleri yakalamak için özel olarak tasarlanacak. Bilim insanları, bu sinyallerin evrenin en karanlık dönemlerine, hatta ilk yıldızların oluşumundan önceki döneme ışık tutabileceğini öngörüyor.
Dünya’nın atmosferi, bu tür sinyalleri engellediğinden, Ay’ın uzak yüzeyi gökbilimciler için eşsiz bir gözlem noktası sunuyor. Çünkü bu bölge, Dünya’dan gelen radyo sinyali kirliliğinden tamamen arındırılmış durumda.
Ay’da Devasa Bir Gözlemevi Kurulacak
Proje kapsamında, Çin Uzay Teknolojisi Akademisi ve Şanghay Astronomi Gözlemevi araştırmacıları, yaklaşık 30 kilometre genişliğinde ve 0,1 kilometrekarelik bir toplama alanına sahip radyo teleskop dizisi tasarladı. Bu dev yapının inşası sayesinde, evrenin “kozmik karanlık çağları” incelenebilecek ve Güneş Sistemi dışındaki ötegezegenler keşfedilebilecek. Çin’in, önümüzdeki on yıl içerisinde bu teleskobu inşa etmeyi hedeflediği bildiriliyor.
Böylesine büyük bir projeyi hayata geçirmek için Çin, Ay’a göndereceği insansız ve insanlı görevlerden faydalanacak. Bilim insanlarına göre, teleskobun inşası son derece karmaşık bir mühendislik süreci gerektirecek; bu süreçte bilimsel cihazlar, haberleşme uyduları, robot teknolojileri ve lojistik destek sistemleri kullanılacak.
- Projenin üç aşamadan oluşması bekleniyor:
- İlk aşamada, Chang’e 7 ve 8 görevleri kapsamında robotlar yardımıyla 16 test anteni yerleştirilecek. Bu süreç 1 ila 3 yıl sürecek ve kozmik karanlık çağlara dair ilk sinyallerin haritalanmasını sağlayacak.
- İkinci aşamada, Ay’a gönderilecek astronotlar, yaklaşık 100 antenlik ana bölümün kurulumuna yardımcı olacak.
- Son aşamada ise, Çin’in gelecekte inşa etmeyi planladığı Ay araştırma üssü aracılığıyla tam ölçekli anten ağı tamamlanacak.
Elbette, bu aşamalar en mükemmel senaryolar için geçerli. Uzayda gerçekleştirilen projelerde zamanlama gecikmeleri yaşanma olasılığı artmakta. Ayrıca, Ay yüzeyinin engebeli yapısı nedeniyle, teleskop dizisinin kurulumu büyük bir mühendislik meydan okuması olarak değerlendiriliyor. Proje ekibi, geniş ve düz bir alan bulmanın zorluk yaratabileceğini ifade ediyor.
NASA’nın Benzer Projeleri
Ay’ın uzak tarafına teleskop kurma fikri yeni değil. 2021’de NASA’nın Yenilikçi İleri Düzey Kavramlar Programı kapsamında, Ay yüzeyindeki bir kraterin içine dev bir tel örgü teleskop yerleştirilmesi planlanmıştı. NASA araştırmacıları, 1 km genişliğinde bir çanağa sahip Lunar Crater Radio Telescope (LCRT) adlı bir proje önermişti. Bu yapının inşasında, Ay yüzeyinde hareket edebilen özel tırmanıcı robotlar kullanılacak. Ancak NASA, henüz bu projeyi uygulamaya koymuş değil. Eğer bu proje hayata geçirilirse, bu teleskop Güneş Sistemi’ndeki en büyük dolu açıklıklı radyo teleskobu olma unvanını kazanacak.
