Çin Ulusal Uzay İdaresi’nin (CNSA) Yeni Mars Misyonu
Çin Ulusal Uzay İdaresi (CNSA), 2028 yılında gerçekleştirmeyi planladığı Tianwen-3 adlı Mars örnek getirme misyonunu uluslararası iş birliğine açtığını duyurdu. 11 Mart’ta yapılan açıklamada, dünya genelindeki araştırma ekiplerinin, misyonun bilimsel hedeflerine katkı sağlayabilecek yükler veya bağımsız bilimsel enstrümanlarla projeye dahil olabileceği belirtildi.
Mars’tan örnek toplama yarışı söz konusu olduğunda, Tianwen-3 misyonunun en büyük hedefi, Mars yüzeyinden toplanacak örnekleri Dünya’ya getirmek. Bu süreç, Mars’ta olası yaşam formlarının varlığına dair kritik sorulara yanıt bulma potansiyeli taşımaktadır. Ayrıca görev kapsamında, gezegenin jeolojisi, iç yapısı, atmosferik süreçleri ve yaşanabilirlik özellikleri de detaylı bir şekilde incelenecektir.
CNSA, iş birliği teklifleri için 15 kilogramlık yük kapasitesini Dünya dönüş yörünge aracı (ERO) üzerinde, 5 kilogramlık kapasiteyi ise Mars yörünge aracı (MO) üzerinde ayırdığını açıkladı. Bunun yanı sıra uluslararası ortakların sunacağı projelerin, Tianwen-3’ün bilimsel misyonuna katkı sağlaması ve mühendislik açısından yenilikçi bir yaklaşım sergilemesi gerektiği vurgulandı. Başvurular için son tarih 30 Haziran 2025 olarak belirlenirken, nihai seçim sürecinin Ekim ayında gerçekleştirileceği ifade edildi. Seçilen yüklerin uçuş modellerinin 2027 yılına kadar teslim edilmesi gerekecek.
Çin’in bu iş birliği çağrısı, NASA’nın kendi Mars Sample Return (Mars Örnek Getirme) programında yaşanan gecikmeler ve bütçe belirsizlikleri ile örtüşüyor. NASA’nın projelerindeki aksaklıklar, küresel uzay araştırmalarında Çin’in daha güçlü bir konum elde etmesi için fırsatlar sunmaktadır. Eğer Tianwen-3 misyonu başarılı olursa, Çin, Mars’tan örnek getiren ilk ülke olarak büyük bir prestij kazanacak.
Tianwen-3 Görevine Dair Detaylar
Tianwen-3 görevi, iki ayrı Long March 5 roketi ile gerçekleştirilecek. Bu roketlerden biri, Mars’a iniş yapacak bir iniş aracı ve yükselme aracı taşırken, diğeri ise Mars yörünge aracı ile Dünya’ya dönüş yörünge aracını içerecek. Fırlatmalar, 2028 sonu ile 2029 başı arasında planlanıyor. Mars’tan toplanan örneklerin 2030-2031 yıllarında Dünya’ya ulaşması hedefleniyor.
Görevde, Mars’a iniş sürecinde, önceki Tianwen-1 görevinin edindiği tecrübelerden faydalanılacak. Çin, daha önce Chang’e-5 ve Chang’e-6 görevleri ile Ay’dan örnekler getirmişti. Ayrıca Mayıs 2025’te Tianwen-2 ile bir asteroidden örnek toplama misyonunu da başlatmayı planlıyor.
Tianwen-3 misyonunda çeşitli bilimsel araçlar yer alacak. Bu araçlar arasında:
- MSPR: Mars yüzeyinin alt katmanlarını inceleyecek.
- RaFAM: Organik bileşenler ve minerallerin varlığını tespit edecek.
- PENAAA: Mars atmosferinin kaçış süreçlerini analiz edecek.
- MOVMag: Mars’ın manyetik alanını ölçecek.
- MIHI: Yüzey bileşimini haritalayacak.
- MMC: Yüksek çözünürlüklü görüntüler yakalayacak.
Görevin en kritik aşamalarından biri, iniş bölgesinin seçimidir. Bilim insanları, geçmişte su bulgularına sahip olan Amazonis Planitia, Utopia Planitia ve Chryse Planitia gibi üç öncelikli alan belirlemiştir. Toplamda 86 farklı iniş bölgesi adayı değerlendirilmektedir. Örnek toplama sürecinde, yüzeyden ince taneli tortul kayaçlar ve kil mineralleri alınacak, ayrıca derin sondaj yapılarak Mars’ın oksitleyici yüzey etkisinden kaçınılacaktır.
