Çinli bilim insanları, Ay’ın uzak yüzeyinden getirilen toprak ve kaya örneklerini titizlikle inceleyerek önemli bir sonuca ulaştı: Bu bölge, Dünya’ya bakan yakın yüzeye kıyasla daha kurak olabilir. Çin’in geçen yıl gerçekleştirdiği Chang’e 6 misyonu, Ay’ın Güney Kutbu-Aitken Havzası’ndan topladığı örneklerle bilim dünyasında büyük bir heyecan yarattı. Bu havza, Güneş Sistemi’nin bilinen en büyük çarpma kraterlerinden biri olma özelliğine sahiptir.
Çin Bilimler Akademisi’nden Sen Hu ve ekibi, Chang’e 6 tarafından getirilen 5 gramlık Ay toprağından 578 adet parçacığı detaylı inceleme için seçti. Elektron mikroskobu gibi ileri görüntüleme teknikleri kullanılarak gerçekleştirilen bu çalışmalarda, topraktaki su miktarı gram başına 1,5 mikrogramdan az olarak belirlendi. Bu oran, Ay’ın yakın yüzünden daha önce elde edilen örneklerdeki değerlerin alt sınırına oldukça yakın. Karşılaştırmak gerekirse, Apollo görevleri ve diğer modern analizlerle elde edilen Ay’ın yakın yüzey örneklerinde su içeriği 1 ila 200 mikrogram/gr arasında değişiklik göstermektedir.
Bu Bulgular Ne Anlama Geliyor? Uzmanlar, bu bulguların Ay’ın jeolojik evrimine dair önemli ipuçları sunduğunu ifade ediyor. Özellikle Ay mantosundaki suyun dağılımı, uydumuzun nasıl oluştuğu ve zamanla nasıl değiştiği konusunda yeni soruların ortaya çıkmasına neden oluyor. Ancak araştırmacılar, bu sonuçların genellenmesi için henüz erken olduğunu ve sadece bir bölgeden alınan örneklerle Ay’ın uzak yüzeyinin tamamının “kuru” olduğunu söylemenin mümkün olmadığını vurguluyor. Bu nedenle daha fazla örnek toplanması gerektiği üzerinde duruluyor.
Bilim insanları, bu kuru ortamın birkaç olası nedeninin olabileceğini düşünüyor. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Güney Kutbu-Aitken Havzası’nı oluşturan devasa çarpmanın, su barındıran bileşenleri Ay’ın yakın yüzeyine doğru itmiş olması.
- Ay’daki suyun düşey (derinlik bazında) dağılımının iki yüz arasında farklılık göstermesi.
Peki, bu bulgular insanlı Ay yolculuklarını etkileyecek mi? Şu an için hayır. NASA, Artemis programı kapsamında önümüzdeki yıl Ay’ın çevresine dört astronot göndermeyi ve 2027 yılına kadar Ay’ın güney kutbuna insanlı iniş gerçekleştirmeyi planlıyor. Bu bölgedeki kalıcı gölgelerde büyük miktarda buz bulunduğu tahmin ediliyor ve bu kaynaklar, içme suyu, yemek hazırlığı ve roket yakıtı üretimi için kritik bir rol oynayabilir.
Bununla birlikte, Çin de 2030 yılına kadar kendi astronotunu (taykonot veya hángtiān yuán) Ay yüzeyine indirmeyi hedefliyor. Bu süreç, uluslararası uzay araştırmalarında yeni bir dönem başlatabilir.
