Almanya’nın F-35 Satın Alma Planları ve ABD ile İlişkiler
Almanya’nın ABD‘den 35 adet F-35 savaş uçağı satın alma niyeti, Washington’un bu uçakları uzaktan devre dışı bırakabileceğine dair endişelerle birlikte, tartışmalara yol açtı. ABD Başkanı Donald Trump’ın Ukrayna politikasındaki son gelişmeleri, Almanya’da bu konudaki belirsizlikleri artırdı.
ABD’nin Uzaktan Kontrol Yeteneği
Almanya, 8,3 milyar avroluk anlaşma kapsamında 2026 yılında F-35’leri teslim almayı planlıyor. Ancak, yıllardır tartışılan bir iddia, Berlin’deki güvenlik çevrelerinde yeniden gündeme geldi: ABD, bu savaş uçaklarına uzaktan erişim sağlayarak onları etkisiz hale getirebilir mi? Bild gazetesine konuşan Alman savunma şirketi Hensoldt’un iletişim direktörü Joachim Schranzhofer, bu durumun bir söylentiden öte olduğunu belirtti. Eğer ABD’nin gerçekten bir “kill switch” (kapatma anahtarı) yeteneği varsa, bu Avrupa’nın askeri özerkliğini tehdit eden ciddi bir risk doğurabilir. “Kill switch”, ABD’nin müttefiklerine sağladığı askeri sistemler üzerinde kontrolünü sürdüren gizli bir mekanizma olarak tanımlanıyor.
İsviçre ve Belçika’nın Açıklamaları
Öte yandan, İsviçre Savunma Bakanlığı, ABD’nin F-35’i uzaktan devre dışı bırakabileceğine dair haberleri yalanladı. Belçika Savunma Bakanı General Frederik Vansina da geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada F-35’in “uzaktan kumandalı bir uçak olmadığını” ifade etti. Bu nedenle, F-35’lerde gerçekten böyle bir “kill switch” bulunup bulunmadığını kesin olarak söylemek zor. Ancak Avrupa, iletişim desteği, elektronik harp desteği ve herhangi bir ciddi çatışma durumunda mühimmat ikmali için büyük ölçüde ABD’ye bağımlı durumda. Bu bağımlılık bile başlı başına bir “kill switch” etkisi yaratıyor.
Sözleşmenin İptali Tehdidi
Bu endişeler, Trump’ın Ukrayna‘ya yönelik askeri yardımları durdurması ve istihbarat paylaşımını askıya alması ile daha da arttı. Ukrayna ordusunun ABD’den aldığı F-16 uçaklarının, radar sistemleri için gerekli teknik desteğin kesilmesi nedeniyle kullanılamaz hale geldiğine dair çıkan haberler, Almanya’nın F-35’lerle ilgili benzer bir senaryo yaşama olasılığını gündeme getirdi. Münih Güvenlik Konferansı’nın eski başkanı Wolfgang Ischinger, “Eğer ABD’nin gelecekte Alman F-35 jetlerine tıpkı şu anda Ukrayna’da olduğu gibi davranacağından endişe ediyorsak, o zaman sözleşmenin iptali gündeme gelebilir” şeklinde bir uyarıda bulundu.
Avrupa’nın Savunma Stratejisi
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) verilerine göre, Avrupa’nın 2019-2023 döneminde yaptığı silah ithalatının yüzde 55’i ABD’den gerçekleşti. Bu oran, önceki beş yıllık dönemde yüzde 35 seviyesindeydi. Bu bağımlılık, Avrupa’yı ABD’nin değişken dış politikalarına karşı savunmasız hale getiriyor. Trump’ın NATO politikalarındaki köklü değişiklikler, Avrupa’nın kendi savunma sanayisini güçlendirme yönündeki çabalarını hızlandırıyor. Almanya, savunma kapasitesini artırmak amacıyla yerli üretimi teşvik etme stratejisini uygulamaya koydu. Alman savunma devi Rheinmetall, iki otomotiv fabrikasını askeri ekipman üretimine yönlendirme planlarını duyurdu.
