Akkuyu Nükleer Santrali ve Güneş Enerjisi: Karşılaştırmalı Analiz

Akkuyu Nükleer Santrali ve Güneş Enerjisi Karşılaştırması

Türkiye’nin ilk nükleer enerji santrali olan Akkuyu Nükleer Santrali, Rusya’nın devletine ait Rosatom tarafından Mersin’in Gülnar ilçesi yakınlarında inşa edilmektedir. Projenin şu anki tamamlanma oranı %90 civarındadır. Akkuyu, toplam dört reaktörden oluşmakta ve her bir reaktör 1200 MW elektrik üretim kapasitesine sahiptir. Bu durum, toplamda 4800 MW kurulu güç ile, Türkiye’nin elektrik ihtiyacının yaklaşık %10’unu karşılayacak bir enerji sağlama potansiyeli sunmaktadır. Akkuyu’nun inşaatı için tahmin edilen toplam maliyet ise yaklaşık 20 milyar dolardır. Bu maliyet, projenin uzun vadeli bir yatırım olduğu gerçeğini gözler önüne sermektedir. Zira nükleer santrallerin ömrü genellikle 60 yıl civarındadır ve %90’a varan kapasite faktörü ile yıl boyunca kesintisiz enerji sağlamaktadır.

Peki, Türkiye bu kadar yüksek maliyetli uzun vadeli bir yatırımda neden güneş enerjisi santralini tercih etmemiştir? Güneş enerjisi nükleere rakip olamıyor mu?

Güneş enerji santralleri, nükleer enerjiye çevre dostu bir alternatif olarak öne çıksa da, enerji yoğunluğu ve kapasite faktörü açısından belirgin farklılıklar göstermektedir. Akkuyu Nükleer Santrali’nin sağladığı 4800 MW enerjiye eşdeğer bir güneş enerjisi kapasitesi elde etmek için yaklaşık 24.000 MW kurulu güce ihtiyaç vardır. Bu fark, güneş enerjisinin %20 civarındaki düşük kapasite faktöründen kaynaklanmaktadır; çünkü güneş enerjisinden her zaman stabil verim almak mümkün değildir. Ayrıca, bu büyük enerji ihtiyacı, ciddi bir alan kullanımını da gerektirmektedir. Ortalama olarak, 1 MW güneş paneli kurulu gücü için yaklaşık 1.5 hektar alan gerekmektedir. Dolayısıyla, 24.000 MW kapasite için toplamda yaklaşık 36.000 hektar (360 km²) bir alanın ayrılması gerekecektir. Bu alan, Türkiye’deki birçok ilçenin yüzölçümünden daha büyüktür. Hatta yukarıda yer alan görseli incelediğinizde, neredeyse İstanbul’un tüm Anadolu yakası kadar bir alana ihtiyaç duyulacağını görebilirsiniz. Üstelik bu alanı tamamen santrale ayırsanız bile yalnızca Türkiye’nin %10’luk elektrik ihtiyacını karşılayabileceğini unutmamak gerekir.

Diğer yandan, nükleer tesis yalnızca bir mahalle kadar yer kaplayacaktır. Ayrıca, güneş enerji santrallerinin maliyetleri, 1 MW kurulu güç için 700.000 ila 1.000.000 dolar arasında değişiklik göstermektedir. Bu da, 24.000 MW’lik bir güneş santralinin toplam maliyetinin yaklaşık 17 ila 24 milyar dolara ulaşmasına neden olmaktadır. Yani, nükleer tesisten daha ucuz bir alternatif değildir. Ek olarak, güneş enerji santrallerinin ömrü yaklaşık 25-30 yıl olarak hesaplanmaktadır. Bu süre sonunda, en kaliteli panellerin bile verimliliği %70-80 seviyelerine, hatta daha düşük seviyelere gerileyebilmektedir ve yenilenme ihtiyacı doğmaktadır.

Dünya genelinde pek çok ülke, özellikle Fukushima felaketinin ardından nükleer enerjiye olan bakış açılarını değiştirerek çevresel ve toplumsal baskıların etkisiyle “Energiewende” adı verilen enerji dönüşümü programlarını başlatmıştır. Birçok Avrupa ülkesi, nükleer santrallerini kademeli olarak kapatma kararı alırken, yenilenebilir enerji kaynaklarına büyük yatırımlar yapmıştır. Bugün Almanya’nın enerji ihtiyacının yaklaşık %40’ı güneş ve rüzgar gibi yenilenebilir kaynaklardan karşılanmaktadır. Ancak bu dönüşüm, enerji arzında dengesizliklere yol açmış ve doğal gaz gibi fosil yakıtlara bağımlılığı artırmıştır.

Akkuyu Nükleer Santrali, Türkiye için düşük alan ihtiyacı ve kesintisiz enerji üretimi ile güvenilir bir enerji kaynağı olabilir. Öte yandan, güneş enerjisi yatırımları da devam etmekte ve birçok kişi, sıfır karbon emisyonu ve daha düşük çevresel etkisi dolayısıyla çevre dostu bir alternatif olarak bu yatırımları desteklemektedir. Ancak belirttiğimiz gibi, güneş enerjisi aynı enerji ihtiyacını karşılamak için büyük alanlara ve daha yüksek kapasite kurulumuna ihtiyaç duymaktadır. Bu durum, altyapı maliyetlerini artırırken, enerji arzında dengesizlik riskini de beraberinde getirmektedir. Tabii ki, önümüzdeki dönemlerde çok daha verimli panel teknolojilerinin hayatımıza girmesiyle bu konudaki bakış açıları da değişebilir.