Devasa Bir Ateş Topu: 2024 YR4 Asteroidi
Gökyüzünde aniden beliren devasa bir ateş topu; hızla atmosferi yararak ilerliyor, Güneş’i engelliyor ve gezegeni sarsıyor. Muazzam bir toz bulutu ve aşırı sıcaklık ile birlikte bu durumu hayal etmek bile korkutucu. Ne yazık ki, 2024 YR4 adlı asteroit, bilim kurgu filmlerinden gerçeğe dönüşme potansiyeline sahip. NASA’nın son güncellemesine göre, 54 metre çapındaki bu asteroitin Dünya’ya çarpma ihtimali 3,1’e yükseldi.
Asteroit 2024 YR4 ve Çarpma İhtimali
2024 YR4, 27 Aralık 2024 tarihinde keşfedildi. Yapılan hesaplamalara göre, 22 Aralık 2032’de Dünya’ya çarpma olasılığı taşıyor. Çapı yaklaşık 54 metre olan bu gök cismi, 8 megatonluk bir patlama gücüne sahip. Asteroitin 62 bin 350 km hızla çarpacağı düşünülüyor; ancak bu, atmosferdeki giriş açısı, kesin boyutu ve bileşimi gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösterecektir. Böyle bir çarpma, Hiroşima’ya atılan atom bombasının yaklaşık 500 katına eşdeğer bir yıkıma yol açabilir.
Türkiye’de Bir Şehre Çarparsa Ne Olur?
Asteroitin çarpışma etkisi, düştüğü bölgeye bağlı olarak değişir, ancak büyükşehirleri ele alarak bir değerlendirme yapalım. Örneğin, İstanbul’a çarpması durumunda oluşacak şok dalgası, merkez üssünden yaklaşık 13,7 km yarıçapındaki çoğu binayı yerle bir edebilir ve neredeyse herkesin ölümüne neden olabilir. Taksim’den bu mesafeyi ölçersek, haritada görüldüğü gibi Beykoz’dan Sarıyer yakınlarına kadar birçok yer etkisi altına alınır. Burada bir patlama olması durumunda, şiddeti ile yaklaşık 40 km uzaklıktaki yerlerde camları kırıp yaralanmalara yol açabilecek kadar büyük bir etki yaratır. Patlamanın hemen ardından gelecek sıcaklık dalgası çevresindeki her şeyi saniyeler içinde yakabilir, bu da İstanbul gibi yoğun nüfuslu bir şehirde devasa yangınlar demek.
Denize düşmesi durumunda da benzer bir senaryo karşımıza çıkabilir. 30 metreleri bulan bir tsunami dalgası ile karşılaşabiliriz ki bu da birçok ilçeyi sular altında bırakır. Ankara ve İzmir için de benzer senaryolar geçerli. Özellikle Ankara gibi denizden uzak bir şehirde asıl tehlike yangınlar, bina yıkımları ve hava basıncı olurdu.
Bursa ve Orta Ölçekli Şehirler Üzerindeki Etkisi
Bursa gibi daha orta ölçekli şehirler için de bir değerlendirme yapalım. Bursa’da 13,7 km şok dalgası, hemen hemen şehir merkezinin tamamını kapsar. Yakın ilçeleri ise biraz daha az etkiler. Bu durumda, yangınlar bir yana, şehirdeki tüm binaların yıkılması, Bursa’yı neredeyse haritan silmekle eşdeğer olur; nüfus sadece uzak ilçelerdeki insanlardan oluşur. 40 km şiddeti ise uzak ilçelere varıncaya kadar merkez dahil şehrin neredeyse çoğunu etkisi altına alır. Mudanya, Kestel gibi şehir merkeziyle neredeyse bir bütün olan her yer etkilenir.
Çarpma Sonrası Türkiye’nin Durumu
Bu tür bir olay gerçekleşirse, Türkiye büyük bir afet bölgesi haline geleceği için dünya çapında yardım çağrıları yapılır. Alışık olduğumuz bir durum… Büyükşehirlerden birine düşmesi halinde ise Türkiye’nin ekonomik merkezi ciddi anlamda zarar görecektir. Borsa, lojistik ve sanayi büyük bir darbe alır.
Peki, Çarpma Önlenebilir Mi?
%3,1 çarpma olasılığı olsa da bardağın dolu tarafından bakarsak, %96,9 oranında ıskalama durumu da var. Asteroidin yörüngesi hakkında daha fazla bilgi edindikçe mevcut risk seviyesine göre çarpma olasılığı belki de sıfıra düşebilir. İyi bir haber daha: Önümüzdeki aylarda bu asteroidi incelemek, risklerini ve gerçek boyutunu öğrenmek için en güçlü teleskop James Webb Uzay Teleskopu için acil kullanım yetkisi çıkarılmıştır. Küçük çaplı asteroitlerin yörüngesi çift asteroit yönlendirme testleri ile değiştirilmekte; ancak 2024 YR4 için durumun ne olacağı önümüzdeki günlerde daha net olarak görülecektir.
Kaynaklar: Live Science, Forbes, Daily Mail, How Stuff Works
“Türkiye’de ya böyle olsa neler olurdu?” konseptindeki diğer içeriklerimiz:
