Teknik Kütüphane

Yüzey Kaplama İşlemi Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

Paylaş

Soğuk iş, sıcak iş ve plastik kalıp uygulamalarında kullanılan çeliklerin neredeyse hepsinin yüzeylerinde yüksek aşınma dayanımlı bir yapıya sahip olmaları istenmektedir. Özel sert metal tabakalarıyla yapılan yüzey kaplamalar çok sert ve yüksek aşınma dayanımlı yüzeyler oluşturmaktadır. Abrasif ve adhesif aşınma olan yerlerde kullanılan takımlarda bu işlem takım ömrünü uzatmaktadır. Kaplanmış takımlara verilebilecek birkaç örnek; matkap ucu, freze bıçakları, zımba ve şekillendirme kalıpları olarak verilebilir. Otomotiv endüstrisinde kullanılan çok büyük sac metal şekillendirme kalıpları da yüzey kaplamaya tabi tutulmaktadır.

İyi bir performans için, kaplamanın çelik matrisinin de yüksek sertlikte olması gerekmektedir. İyi bir yüzey kalitesine de sahip olmalıdır. Adhesif aşınma problemleri olan tüm uygulamalarda yüzey ayna parlaklığında hazırlanmalıdır.

Kaplama için doğru takım çeliği seçimi

İnce tabakalardan ötürü, kaplama sonrası işleme veya taşlama mümkün değildir. Yüzey kaplama planlanıyorsa, doğru çelik ve ısıl işlemini seçmek oldukça önemlidir.

CVD kaplama yöntemi için çeliğin yaklaşık 1000° sıcaklıkta tane büyümesi, deformasyon gibi etkilere karşı dayanıklı olmalıdır. Bazı soğuk iş çelikleri ve tüm yüksek hız çelikleri bu tür kaplama için uygundur.

Takım çeliğinin kaplama sonrası sertliği ve mukavemeti, sert ve gevrek olan kaplamayı destekleyici özellikte olmalıdır. Takım çeliğinin sertliği en az 58 Rc olmalıdır.Eğer sertlik çok düşük olursa; deformasyon, çarpılma veya kopmalar meydana gelerek kaplamayı parçalar. Bu hataya ‘yumurta etkisi’ adı verilmektedir ve yumuşak tabak üzerinde çatlaklar içeren gevrek ince bir kabuk şeklinde bir yapıya sahiptir.Yeterli tokluğa ihtiyaç vardır, aksi takdirde mikro çatlak veya kırılmalar takımı parçalayabilir.Kaplamanın iyi yapışabilmesi için karbürler küçük ve uniform dağılmış olmalıdır.

Son zamanlarda sert malzeme yüzey kaplamalarında kullanılan 3 ana işlem şu şekildedir:

  • CVD (Kimyasal buhar biriktirme)
  • PVD (Fiziksel buhar biriktirme)
  • PA-CVD (Plazma takviyeli kimyasal buhar biriktirme)

Kaynaklar

  • Hakan Koçak, Dörrenberg Edelstahl- Sağlam Metal Bolokur Teknik Yayıncılık:10.Baskı.
  • https://www.uddeholm.com/turkey/tr/kaplama/
  • https://angstromengineering.com/
Susen Arslan

Sakarya Üniversitesi - Metalürji ve Malzeme Mühendisi

Yayınlayan
Etiketler: CVD PA-CVD PVD sıcak iş takım çeliği soğuk iş takım çeliği takım çelikleri yüksek hız çeliği Yüzey kaplama işlemleri

Benzer Yazıları

  • Bilimsel Deneyler

Yerli süper iletken elektron hızlandırıcısı devreye girdi

Türkiye'nin Hızlandırıcı ve Işınım Laboratuvarı (TARLA), sonunda süper iletken elektron hızlandırıcısını aktif hale getirdi. Bu…

5 gün önce yayınlandı
  • Bilim Tarihi

Bisiklet Fren Sistemlerinin Evrimi

Bisiklet fren sistemlerinin tarihsel gelişimi, teknoloji ve tasarım yeniliklerinin bir özeti gibi düşünülebilir. İlk bisikletlerde,…

2 hafta önce yayınlandı
  • Haberler

Dünyanın en büyük çift rotorlu yüzer rüzgar platformu tanıtıldı

Çin merkezli MingYang, rüzgar enerjisi sektöründeki liderliğini göstermeye devam ediyor. Firma, son zamanlarda dünyanın en…

3 hafta önce yayınlandı
  • Haberler

Saniyeler içinde şarj edilebilen yeni sodyum batarya geliştirildi

Sodyum, lityuma kıyasla daha bol miktarda bulunmasıyla dikkat çekiyor ve batarya teknolojileri bu potansiyeli keşfetmek…

3 hafta önce yayınlandı
  • Nedir?

Neden Bazı Giysiler Yıkandığında Çeker?

Giysilerimizin yıkandığında boyutlarının küçülmesi, genellikle üzücü bir deneyim olabilir. Ancak tüm giysileri, etiketlerinde belirtilen bakım…

3 hafta önce yayınlandı
  • Haberler

Ultra ince güneş panelleri eklenen avuç içi büyüklüğündeki drone’un uçuş süresi arttırıldı

Avusturya'nın Linz şehrinde bulunan Johannes Kepler Üniversitesi'nden araştırmacılar, avuç içi boyutlarındaki dronelara ultra ince ve…

3 hafta önce yayınlandı