Yapay zeka bir sabun köpüğü mü?

Geleceğe atılan dev bir adım mı, yoksa milyarlarca dolarlık zarar mı? Uzmanlar ve ekonomi dünyası yapay zekaya yapılan yatırımları sorguluyor. Bu teknolojinin gerçek bir devrim mi yoksa büyük bir balon mu olduğu tartışılmaya devam ediyor.

Yapay zeka çipi üreticisi Nvidia’nın borsa değeri geçen Salı günü 279 milyar dolar düştü. Daha önce hiçbir ABD şirketi bir günde hiç bu kadar değer kaybı yaşamamıştı.

Nvidia, yapay zeka alanındaki büyük ilgiden en çok yararlanan şirketlerden biri olarak öne çıkıyor. Şirketin ürettiği çipler, yapay zeka yazılımlarını eğitmek için veri merkezlerinde kullanılan en önemli donanım haline geldi. Bu nedenle, 2023’ün başından itibaren Nvidia’nın piyasa değeri hızla yükseldi ve Haziran ayında üç trilyon dolar barajını aştı.

Fon sağlayıcısı BlackRock uzmanları ise hisselerin düşmesinin ardından Salı günü müşterilerine gönderdikleri bir yazıda, yapay zeka gelirlerinin bu teknolojiye yapılan yatırımlara değip değmediğinin sorgulandığını belirtti.

Yatırım bankası Goldman Sachs’a göre, yapay zeka alanında 2025 yılına kadar yarısı ABD’de olmak üzere yaklaşık bir milyar dolarlık yatırım bekleniyor. Uzmanlar, önümüzdeki yıllarda bu alana bir trilyon dolardan fazla yatırım yapılacağını tahmin ediyor. Ancak yatırımların geri dönüşünün nasıl olacağı hala belirsiz.

Başarı mı sabun köpüğü mü?

Son dönemde, yapay zeka alanındaki büyük gelişmelerin aslında bir balon olabileceği yönündeki söylentiler artıyor. Ancak büyük teknoloji şirketleri için bu yarıştan çekilmek şu an için bir seçenek gibi görünmüyor.

Google’ın ana şirketi Alphabet’in CEO’su Sundar Pichai, güncel şirket rakamlarını açıklarken “Yapay zeka altyapısına çok az yatırım yapma riski, çok fazla yatırım yapma riskinden daha büyük” ifadesini kullandı. Meta da yapay zeka için para harcamaya devam ediyor ve bu yıl bu alana 40 milyar dolara kadar harcama yapmayı planlıyor.

Yapay zeka ChatGPT’den daha fazlası

Almanya’nın Kuzey Ren-Vestfalya eyaletinde bilim ve iş dünyası arasında daha iyi bağlantılar kurmayı amaçlayan bir girişim olan KI NRW’den Christian Temath, yapay zekanın yaklaşık 70 yıllık bir geçmişi olduğunu belirtiyor. Bu, ChatGPT’nin ortaya çıkmasından çok önce, şirketlerde son yıllarda pratik uygulamalar bulan bir teknoloji haline gelmiş durumda.

Aslında yapay zekadan kasıt sadece üretken yapay zeka (Generative AI) değil; yazılı metin, ses, görüntü veya video biçiminde yeni içerik üretebilen yapay zeka modellerinin tamamını kapsıyor.

Yapay zeka ekonomi dünyasına ne kadar dahil?

Münih merkezli Alman ekonomi kuruluşu Ifo Enstitüsü’nden Klaus Wohlrabe, DW’ye yaptığı açıklamada, Almanya’daki şirketlerin yüzde 27’sinin yapay zeka kullandığını belirtti. Uzman, geçen yıl bu rakamın yüzde 13’ün biraz üzerinde olduğunu hatırlatarak, şirketlerin yüzde 17’sinin önümüzdeki aylarda yapay zekayı kullanmayı planladığını ifade etti.

Örneğin, Köln merkezli Foodforecast, yapay zekayı satış verilerini, hava durumunu ve diğer verileri analiz etmek ve gelecekte ne kadar unlu mamul satılacağını tahmin etmek için kullanıyor. Bu sayede, yaklaşık yüzde 30 daha az unlu mamul çöpe atılıyor ve satışlar yüzde 11 artıyor.

Bonn merkezli Recogizer ise enerji tüketimini optimize etmek amacıyla binalardan gelen işletim ve tüketim verilerini ve hava durumu verilerini değerlendirmek için yapay zeka kullanıyor.

Bielefeld merkezli c-trace şirketi ise atık parçalarını tanımlamak için yapay zeka çözümleri sunuyor ve bu sayede geri dönüşüm süreçlerinin daha verimli hale getirilmesi hedefleniyor.

Şirketlerde üretken yapay zeka kullanımı

Mevcut yatırım yarışını tetikleyen üretken yapay zekanın şirketlerde ne kadar kullanıldığına dair anketler, bu teknolojinin iş dünyasında kendine yer bulduğunu gösteriyor. Ancak bu kullanım, çalışanların bir metni yapay zekaya çevirtmesi veya bir raporu ChatGPT ile özetlemesi gibi sınırlı mı kalıyor, yoksa şirket süreçlerine gerçekten entegre ediliyor mu, bu konuda net bir veri yok.

Wohlrabe, “Anketlerimiz, iş süreçlerinin üretken yapay zeka tarafından ne ölçüde temelden değiştirildiğini göstermiyor” diyor. Temath ise, üretken yapay zekanın entegre edildiği bazı uygulamaların mevcut olduğunu belirtiyor. Örneğin, programlama yapılan şirketlerde veya müşteri hizmetlerinde bu sistemin kullanıldığını ifade ediyor. Düsseldorf merkezli Cognigy, yapay zekanın konuşmayı metne dönüştürme ve buna göre cevaplar üretme yeteneğini havayolu sistemleriyle birleştirerek, müşteri sorularını hızlıca yanıtlayabilen bir çözüm sunuyor.

Derecelendirme kuruluşu Standard & Poor’s’un uzmanları, yapay zekanın olgunlaşmasının ve paraya dönüştürülmesinin beklenenden daha uzun süreceğini öngörüyor. Ancak, şimdiden bazı şirketler yapay zeka harcamalarından büyük kazanç sağlıyor. En büyük fayda sağlayan şirketlerin başında Microsoft geliyor. Microsoft 365 Copilot müşterilerinin sayısı, bir önceki çeyreğe göre yüzde 60’tan fazla artarken, günlük aktif kullanıcı sayısı ikiye katlanmış durumda.

Temath, şirketlerde daha fazla verimlilik sağlayacak somut uygulamaların henüz yaygın olmadığını ve ABD’de büyük yapay zeka modellerine yapılan her yatırımın bire bir geri dönüş sağlamayabileceğini düşünüyor.

Gartner’dan Rita Sallam’a göre, yöneticiler geçen yılki büyük heyecanın ardından, üretken yapay zekaya yapılan yatırımların karşılığını vermesini bekliyor. Ancak şirketler, bu yatırımlardan sağlanan katma değeri kanıtlamakta zorlanıyor. Sallam, 2025’e kadar üretken yapay zeka projelerinin yüzde 30’unun fizibilite çalışmalarının ardından iptal edileceğini öngörüyor.

Yapay zeka kalıcı hale geldi

Goldman Sachs analisti Sung Cho, yapay zekaya yapılan yatırımların yakın gelecekte yavaşlayabileceğini, ancak bu teknolojinin orta ve uzun vadede en büyük trendlerden biri olacağını ifade ediyor. Massachusetts Institute of Technology (MIT) öğretim üyesi Profesör Daron Acemoğlu ise önümüzdeki on yıl içinde yapay zekadan etkilenen görevlerin yalnızca dörtte birinin uygun maliyetli bir şekilde otomatikleştirilebileceğini tahmin ediyor. Acemoğlu’na göre, yapay zekanın önümüzdeki 10 yıl içinde ABD’de üretkenliği sadece yüzde 0,5, genel GSYİH büyümesini ise yüzde 0,9 oranında artıracağı tahmin ediliyor.

Tüm bu öngörüler ve belirsizliklere rağmen, DW’nin görüştüğü tüm uzmanlar yapay zekanın artık kalıcı bir unsur olduğu konusunda hemfikir.