Tahribatsız Muayeneler

Tahribatsız malzeme muayene, kalite kontrolünün en önemli rol oynayanı olup, üretimi tamamlayan son bölümdür. Tahribatsız muayene, incelenen malzemeleri herhangi bir hasara uğratmadan  muayene edilerek, dinamik ve statik yapıları hakkında bilgi sahibi olanan muayene yöntemlerinin hepsine verilen addır. Tahribatsız muayene yöntemi ile malzemeler üretilirken veya belli bir süre kullanıldıktan sonra; mesela, korozyon veya aşınmalardan dolayı oluşan çatlak, iç yapıda meydana gelen boşluk, kesit azalması gibi hataların tespiti gerçekleştirilir. Bu işlemlerde, malzemelerden herhangi bir örnek almaya ihtiyac yoktur. Testler, doğrudan iş parçası üzerinde uygulanır ve böylece parçaların tüm muayenesi gerçekleştirilmiş olur. Kullanıma uygun görülmeyen veya kullanıma uygunluğunu yitiren parçalar çoğunlukla kullanımdan kaldırılır.

• Göz ile Muayene Yöntemi
• Radyografi Muayene Yöntemi
• Magnetik Partikül Muayene Yöntemi
• Penetrant Muayene Yöntemi
• Ultrasonik Muayene Yöntemi
• Girdap Akımları (Eddy Current) Yöntemi

Penetrant Muayene Yöntemi

Yüzey hatalarının tespit edilmesinde kullanılan bir yöntemdir. Muayene yüzeyine açık süreksizlikler, içine kapiler etki ile nüfuz etmiş olan penetran sıvısı geliştirici tarafından tekrar yüzeye çekilerek süreksizlik belirtilerine ulaşılır.

Ultrasonik Muayene Yöntemi

Yüksek frekanslı ses dalgaları ile malzemeyi kontrol etme yöntemidir.Yankının konumuna göre yansıtıcının muayene parçası içindeki koordinatları hesaplanabilir. Ayrıca yankının yüksekliği de yansıtıcının büyüklüğü hakkında fikirler verir. Yankı sinyalinin şekline bakılarak ise yansıtıcının türü hakkında bir yorum yapmak mümkündür.

Radyografik Yöntem

Radyografik muayene yöntemi, oldukça hassas bir muayene yöntemidir ve muayene sonuçları kalıcı olarak kaydedilebilir. Bundan  dolayı sanayide en yaygın kullanılan tahribatsız muayene yöntemlerindendir. Malzeme üzerine bir kaynaktan çıkan radyasyon demeti (x veya gama ışınları) ile ışınlanır.  Radyasyon, malzemenin içinden geçerken geçtiği malzemenin özelliklerine bağlı olarak belli oranda yutulur ve kayba uğrar daha sonra parçanın arkasına yerleştirilmiş olan filmi etkiler. Malzemeden geçen radyasyon, farklı geçiş oranlarına ve şiddetine bağlı olarak kararmanın farklı olmasına sebep olacaktır. Filme uygulanan banyo işleminden sonra film üzerinde olan malzemedeki hatalar görünür.

Magnetik Partikül Muayene Yöntemi

Manyetik kontrolü yapılacak olan malzemeye, öncelikle özel bir düzenek ile mıknatıslandırılma işlemi uygulanır . Mıknatıslanan malzemenin yüzeyine, ince toz hâlindeki manyetik malzeme püskürtülür ya da ince yağ içinde emülsiyonu yapılmış olan demir tozu bulunan manyetik malzeme aktırılır. Manyetik akının kuvvet çizgileri boyunca demir tozları sıralanır. Malzemede hata varsa manyetik tozlar hatalı yerde kümeler halinde toplanır.

Girdap Akımları (Eddy Current) Yöntem

Yine bir tahribatsız muayene yöntemi olan Girdap Akımları Yöntemi temel olarak iletkenlerin incelenmesinin esası olan elektromagnetizmaya dayanır. Girdap akımları, elektromagnetik indüksiyon denilen proses doğrultusunda elde edilebilir.Malzeme yüzeyinde içerideki oluşan eddy akımları, yüzeyde oluşan akımların faz değişimleri ile ilişki içindedir. Şayet eddy akımları  çatlak, boşluk, yüzey hasarları veya hatalı kaynak birleştirmeleri gibi malzeme kusurları ile karşılaşırsa, akışın olması gerektiği doğrultuda yayılamazlar. Bunun sonucunda da magnetik alanda bir değişiklik meydana gelir ve buna bağlı olarak test bobini de reaksiyon verir. Eddy Current test işleminde malzeme hatalarının tespit edilmesinde kullanılmaktadır.

KAYNAKÇA

http://www.tmmndt.com/default.asp

http://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Tahribats%C4%B1z%20Muayene.pdf

http://ndt.wtndt.metu.edu.tr/radyografik-muayene