Polisler Suçluları Yüzünden Tanıyabilecek

Çin’de görevli polisler şüpheli kişileri yüzünden tespit edebilen gözlükler kullanmaya başlamıştı. 100.000.000 ‘dan fazla kamera sistemi ile dünyanın en büyük izleme ağına sahip Çin hükümeti, elde etmiş olduğu verileri yüz tanıma yazılımlarıyla birlikte kullanılarak 10.000 kişilik arananlar listesinde yer alan şüpheli kişileri tespit etmeye çalışıyor. Merkezi Sistem olarak veri tabanı ile bütünleşik çalışan gözlüğü kullanan polis kalabalığa baktığında 100 ms (milisaniye) içinde zanlıyı temyiz edebiliyor. Çin medyasında yer alan haberlere göre 7 şüpheli kişi bu yöntem sayesinde yakalanmış.

Çin, yüz tanıma teknolojilerinden geniş çaplı olarak faydalanıyor, öğrencilerin kaldığı yurtların kapısından uçak girişlerine kadar birden fazla noktada yüz tanıma sistemleri kullanılıyor. Kurulan bu sistem sayesinde bazı vatandaşların, bazı şehirlerin bazı bölgelerine girmesini kösteklemek gibi insan hakları açısından münakaşalı amaçlar için de kullanılıyor. Gözlükler faal olarak yeni kullanılmaya başlanmış olsa da şimdiden başarı oranının %90 civarında olduğunu belirtmek isterim.

Öte yandan Çin, kendi yurttaşlarını izlemeye yönelik çalışmaları yalnızca kameralarla sınırlı değil. Finans, sosyal, siyasi ve yasal kredi notlarını toplumsal kredi notuna çeviren ve toplayan bir sistem olan Sosyal Kredi Skoru adı verilen bir sistemle vatandaşların güvenirliğini puanlayan bir sistem de değerlendirilmeye başlandı. Şimdilik sisteme katılım gönüllülük esasına dayanıyor olsa da 2020 yılından itibaren zorunlu olacağı bekleniyor.

Şimdilik deneme ve geliştirme süreci devam eden sistem; puan hesaplanırken kişilerin ödemesi gereken borç durumuna, üstlendiği yükümlülükleri zamanında yerine getirip getirmediklerine, (faturalarını düzenli olarak ödeyip ödemediklerine) alışveriş alışkanlıklarına, uğraşlarını nasıl geçirdiklerine, diğer insanlarla olan ilişkilerine, bakanlar kurulu politikalarıyla ilgili fikirlerine bakıyor. Düşük puan almış olan kişilerin bilgisayarlarındaki kullanmış oldukları internet hızının yavaşlatılması, bazı restoranlara girme yasağı, seyahat etme hakkı kısıtlanması, bazı iş yerlerinde çalışma yasağı gibi yaptırımlara maruz kalabiliyor.

Konumuza örnek olarak; Bilim kurgu antolojisi olarak nitelendirilen dizi olan Black Mirror teknoloji dünyasında da büyük bir yer edinerek teknolojiyle dolu yakın geleceği konu alması bu tür bir sistemin gerçekten hayata geçirilip geçirilmeyeceğini tartışılır kılsa da teknik olarak mümkün olduğunu göstermekte.