Otomotiv

Hava yastıkları hayatımızı nasıl kurtarıyor?

Paylaş

Otomobillerde kullandığımız hava yastığı yarım asırdan fazla zamandır binlerce can kurtarmıştır. Amacı; aracın önünden yanlarından bir kaza ya da çarpma anında çıkarak araç içerisinde oluşabilecek yaralanmaları en aza indirmektir.

1952 yılında endüstri mühendisi olan John Hetrick, eşi ve kızıyla beraber seyahat ederken yolda bulunan büyük bir taşa çarpmamak için aracının yönünü değiştirdi ve çukura düştü. Hetrick, eşiyle birlikte kızının bir yere çarparak zarar görmemesi için tutmaya çalıştılar. Bu olaydan sonra çalışmalar yürüten John yolcu kısmına şişirilebilen torbalar koymayı denemiştir.

Günümüz kullanılana uygun olarak hava yastığı patenti 2012 yılında alınmıştır. Ancak sürücü hava yastığını bir düğmeye basarak açmak zorunda olması nedeniyle güvenlik tartışmalarına yol açmıştır. 1980 yılında Mercedes-Benz W 126 S-Class serisinde Supplemental Restraint Systems (SRS)adıyla kullanılmaya başlandı. Aradan geçen zamanda hemen hemen her araçta kullanılmaya başlandı. İlk zamanlarda araçlarda yalnızca direksiyon kısmında hava yastığı bulunmaktaydı. Daha sonra ise torpido dediğimiz kısımda ve onu takiben araçlarda yanlardan çarpmalara karşı yan kapılarda ve ön koltuk arkalarına da yerleştirilmeye başlandı.

Hava yastığı genellikle 20 – 25 km/s hızla çarptığı zaman devreye girer. Aracın çeşitli yerlerinde hız algılayıcılar ( uygulanan kuvvet ve ivmelenerek yavaşlama) devreye girer. Sistem hava yastığını tetikler. Isıtma elemanı bir kimyasal patlayıcı tetikler. Patlayıcı yandığı zaman, hava yastıklarının arkasında sıkıştırılmış vaziyette bulunan yastığa zararsız bir gaz oluşturur. Gaz genişlediği zaman hava yastığının önünde bulunun plastik kapağı yırtarak hızla şişmeye başlar daha sonra hava yastığının yanlarında bulunan deliklerden hava boşalmaya başlar. Araç durana kadar hava yastığındaki hava boşalır bu sayede araçtan hızlıca uzaklaşılır. Hava yastığı, çarpışmadan sonra 0.20 saniyeden daha kısa sürede açılır.

İlk zamanlarda sıkıştırılmış hava, azot, freon ve karbondioksit gibi gazlar kullanıldı. Ancak bu gazın teminini araca monte etmesi zor olduğu için sodyum asit ve bir metalik oksit karışım kullanarak sıkıştırılmış gaz yerine bir katı itici kullanımına öncülük etti. Bu sayede katı karışımdan ilk azot gazı üretildi. Karışımdaki sodyum asit çok zehirli bir katı madde olduğundan, hava yastığı sistemi içinde, sızdırmazlığı çok yüksek olan çelik veya alüminyum kaplar geliştirildi. John Pietz ’in bu buluşu günümüz araçlarında da kullanılmaktadır Tüm bu çabalar sayesinde hava yastıkları binlerce insanın hayatını kurtarmıştır.