Eşanjör nedir? Eşanjör kilitlemesi nedir?

Eşanjör, herhangi bir fiziksel temas olmaksızın aralarında sıcaklık farkı olan – sıvı veya gaz – iki akışkanın (birbirine karışmaksızın) birinden diğerine ısı transferini sağlayan devre elemanıdır.

Isı eşanjörü sistemlerinde birincil akışkan buhar, ikincil akışkan ise uygun özellikleri taşıyan herhangi bir sıvıdır. Eşanjörlerde kodens ve hava tahliyesi çok önemlidir. Eşanjörde kullanılan  kondestop yük değişimlerine uyum sağlayabilmelidir. Bu özelliği karşılayan kondenstop tipi ise şamandıralı ve hava tahliyeli kondenstoptur.

Eşanjör girişinde sıcaklık kontrol vanası uygulaması olduğu için eşanjörde kodens yükü değişiklikleri kaçınılmazdır. Bu nedenle bu şartlar altında en yüksek verimle çalışacak  kodenstoplar, çift orifisli şamandralı  tipleridir.

Çift Orifisli Şamandıralı kodenstoplar hava tahliyeli olup ayrıca, buhar kilitleme çözücü sisteme de sahiptir.

Eşanjörlerde Kilitleme Nedenleri;

Kilitleme, buhar ile çalışan ısı eşanjörlerinde sıkça karşılaşılan bir durumdur.

Kodenstoplar, giriş ve çıkıştaki basınç farkının etkisi ile kodensi boşaltırlar. Etkili bir şekilde kodensin boşalması için giriş ve çıkış arasında bir basınç farkı olması gerekir. Bu basınç farkı, ısı eşanjörlerindeki basınç ile kondenstop çıkışındaki karşı basınç arasındaki farktır. Kilitleme, karşı basıncın, eşanjör içerisindeki basınçtan daha büyük olduğu durumlarda gerçekleşir. Bu durumlarda kodenstopun giriş ve çıkışına koyulan manometrelerin basınç değerleri kontrol edilmelidir. Ancak bu basınç farkı dışında bazı muhtemel sebepler de bu olayın oluşmasına neden olabilir. Bu sebeplerden bazılarını aşağıdaki gibi sıralayabiliriz;

• Soğuk kodenstoplar
• Isı eşanjöründe kodens birikmesi
• Düşük ürün kalitesi
• Eşanşörün kaçırması
• Eşanjörün arızalı olması
• Koç darbesi (Birden durdurulan akışın nedeni olan yüksek basınç. )
• Eşanjörde oluşan korozyon

Bir ısıtma prosesinde bir akışkanın buhar ile belli basınç ve sıcaklıkta ısıltığında, kodenstop çıkışında belli bir karşı basınçta kodensi boşaltmaktır. Sistemde yükün aniden düşmesi ile ısıtılacak olan akışkan miktarınıda düşürecektir. Sıcaklığın sabit kalması için sıcaklık ve basıncın da düşürülmesi gerekir. Isı eşanjörü içerisinde basınç, karşı basınç değerinin altına düşerse kodenstop boşaltma yapamayacaktır. Bu durum ‘Kilitlenme’ olarak adlandırılır.

Kilitleme olayının önlenmesi;

Bunun yolu, kodenstop girişindeki basıncın, çıkışdaki basınçtan büyük olmasını sağlamaktır. Ancak pratikte bu her zaman sağlanamaz. Bu durumda basınçlı pompa-kodenstop sistemi uygulanır. Bu tür kilitlenme olaylarında pompa yardımı ile kodens boşaltılır.