Dubniyum Nedir? Element Özellikleri ve Kullanım Alanları Nelerdir?

Dubniyum elementi periyodik tablonun 5. grubunda yer alan ve yapay olarak üretilen bir transuranyum elementidir. Atom numarası 105 olarak bilinir. Elementin keşfi tıpkı Rutherfordiyum-104 elementinin keşfi gibi Sovyet ve Amerikalı bilim adamları arasında bir anlaşmazlık meselesidir. Sovyet bilim insanları 1967 yılında Dubna Nükleer Araştırma tesisinde Amerikyum-233 elementini Neon-22 iyonları ile bombalayarak 260 ve 261 kütle numaralarına ve 0.1 ve 3 saniyelik yarı ömre sahip dubniyum elementin ortaya çıkarmışlardır. Ancak o zamanlarda bu bir varsayım ve kesin olarak bilinen bir bilgi değildir. Sovyet grubu keşifler sonrasın ortaya çıkan bu yeni elemente bir isim önerisi vermemiştir. Amerikalı bilim insanları ise isim önerisi gelmemesini, element hakkında yeterli bilgiye sahip olunmadığı ve yeni bir element olabilmesi için yeteri kadar kanıt olmadığı şeklinde yorumlamışlardır.

Sovyet bilim insanları ise ortaya çıkan bu yeni elemente, element hakkında yeteri kadar bilgiye sahip olunmadığı için hemen isim verilmemesini tercih etmiştir. İsim verilebilmesi için kimyasal ve fiziksel özellikleri hakkında bilgiler toplamaya başlamışlardır. Yeteri kadar çalışma yapıldığını ve bilgi toplandığını düşündüklerinden sonra ise elemente nielsbohriyum adını vermişlerdir.

1970 yılına gelindiğinde ise Kaliforniya Üniversitesine yer alan Radyasyon Laboratuvarında yapılan araştırmalar sonucunda 260 kütle numarasına ve 105 atom numarasına sahip element keşfedilmiştir. Bu keşif sonrasında nükleer füzyon keşfinin sahibi Otto Hahn anısına keşfedilen yeni elemente hahniyum adının verilmesi önerilmiştir. Araştırma grubu daha önce Sovyet bilim insanlarının ulaştığı verilere ulaşamamış ve kaliforniyum-249’u nitrojen-15 iyonları ile bombalamışlardır. Bu işlemler sonucunda ise 1.6 saniyelik yarı ömre sahip hahniyum-260’ı keşfetmişlerdir. Daha sonra hahniyum-260 tarafından yayılan enerji miktarı ve üretilen elementler üzerinde yapılan çalışmalar sonucu bu yeni keşfin, periyodik tabloda daha önce bilinen elementlerden farklı olduğu anlaşılmıştır. Son olarak ise IUPAC tarafından keşfedilen elemente dubniyum adının verilmesi kararlaştırılmıştır.

Dubniyum Element Özellikleri

Dubniyum elementi yüksek derecede radyoaktif olan transuranyum elementlerinden biridir. Yarı ömrü bilinen toplam 12 adet izotopu bulunmaktadır. Bugüne kadar sadece bir kaç tane atomu üretilebilmiştir. Bilinen herhangi bir biyolojik rolü yoktur çünkü laboratuvar ortamında yapay olarak üretilmiştir. Günümüzde sadece laboratuvar ortamında bilimsel araştırmalar için kullanılmaktadır.

Kaynak

https://www.britannica.com/science/dubnium

https://www.rsc.org/periodic-table/element/105/dubnium