Çelik Dikişli – Dikişsiz (Çekme) Borular

Boru hayatımızın her alanında kullanılan malzemedir. Bazen sürekli gözümüzün önündedir, ama fark etmeyiz ya da fark edemeyiz. Örneğin Evimizin su Tesisatında, Kalorifer tesisatın da ve Atıksu tesisatsında kullanılmaktadır. Tarihimizin ilk dönemlerinde Genellikle Demir Çelik dediğimiz Karbon Çelik Malzemeden Yapılmış Borular Kullanılmış. Zamanla insan sağlığın önemi ve ehemmiyeti ilk plana konulduktan sonra plastik türevleri ve paslanmaz çelik türevleri kullanılmaya başlanmıştır.

Boru, Türk Dil Kurumunda tanımı şu şekilde yapılmış;  Bir yerden başka bir yere sıvı, gaz vb. aktarmaya yarayan, içi boş, uçları açık, uzun ve dar silindir. Borular, hayatımızda karşımıza; plastik, demir çelik, bakır, alüminyum ve paslanmaz olarak sürekli çıkar. Bizim için önemli olan kısım paslanmaz boru. Paslanmaz boruya geçmeden önce boruyu ikiye ayıralım;

1. Dikişli Boru
2. Dikişsiz/Çekme Boru

1. Dikişli Boru

İster demir-çelik olsun, ister paslanmaz olsun, üretim şekilleri hemen hemen aynıdır. Dikişli borunun ham mamulü, yarı mamul dediğimiz Rulo (coil) saclardır. Bu rulo saclar tabiri caizse rulo havlu kâğıtlarına benzetirim. Bu rulolar boruların çaplarına uygun gelecek şekilde büyük çelik servis merkezlerinde dilimlendirilir. Dilimlenmiş rulo saclar büyük hat makineleri sayesinde kıvırtılarak, ilk önce hilal “C” şekli aldırılır. Arkasında “O” şekli verilerek adım adım iki uç bir araya getirilir. Endüstrinin kullanım şekline göre HF kaynaklı ya da TIG Kaynaklı şeklinde üretilir. Üzerinde daha bir çok süreç vardır. Bu ayrı bir üretim sahasıdır. Aşağıdaki şekilde daha detaylı bir bilgiye ulaşabilirsiniz. Bir sonraki konularımızda daha detaylı anlatmaya çalışacağım.

2. Dikişsiz/Çekme Boru

Dikişsiz çekme borular endüstrinin ağır sanayisinde, basınca, korozyona, mukavemetine ve dayanımına göre kullanılan ya da tercih sebebi olan borulardır. Çelik dikişsiz boru, paslanmaz çelik dikişsiz/çekme boru ve alüminyum olarak farklı endüstrilerde kullanılmaktadır. Paslanmaz dikişsiz boru, paslanmaz çekme boru, kalın etli boru ve yabancıların telaffuz ettiği şekliyle hallow bar olarak talep edilmektedir. Paslanmaz çelik dikişsiz/çekme boruların başlıca talep edilme sebebi basınçdır. Sonrasında korozyona karşı direnci, mukavemeti ve dayanımı diye sıralandırabiliriz. Genellikle bu borular Gemi/yat endüstrisinde, kimya endüstrisinde, deri sanayi endüstrisinde,  makine sanayiinde, otomotiv endüstrilerinde ve savunma sanayiinde ve nükleer ve termik santrallerinde uygulamalarını görebilirsiniz. Paslanmaz dikişsiz/çekme borular aşağıdaki üretim normlarına göre üretilmektedir.

ASTM A 213 Dikişsiz Ferritik ve Austenitik Boyler, Süper Isıtıcı ve Isı Değiştirgeç Tüb İmalatında

ASTM A 268 Ferritik Paslanmaz Çelik Malzemeden Genel Amaçlı Dikişli ve Dikişsiz Boru İmalatı

ASTM A 269 Austenitik Paslanmaz Çelik Malzemeden Genel Amaçlı Dikişsiz ve Dikişli Tüp İmalatı

ASTM A 270 Austenitik Paslanmaz Çelik Malzemeden Dikişsiz ve Dikişli Gıda Endüstrisine Uygun Boru İmalatı

ASTM A 271 Austenitik Paslanmaz Çelik Malzemeden Dikişsiz Rafineri Servis Boru İmalatı

ASTM A 312 Austenitik Paslanmaz Çelik Malzemeden Dikişsiz ve Dikişli Boru İmalatı

ASTM A 376 Austenitik Paslanmaz Çelik Malzemeden Yüksek Sıcaklıkta Kullanılan Dikişsiz Boru İmalatı

ASTM A 450 Karbon Ferritik Alloy ve Austenitik Alloy Çelik Tüplerin Genel İhtiyaca Göre İmalatı

ASTM A 249 Austenitik Çelik Malzemeden Dikişli Isı Değiştirgeç ve Kondenser Tüpü İmalatı

ASTM A 688 Austenitik Çelik Malzemeden Dikişli Su Isıtıcı Tüpü İmalatı

ASTM A 669 Ferritik ve Austenitik Dikişsiz Dupleks Paslanmaz Tüp İmalatı

ASTM A 789 Ferritik ve Austenitik Paslanmaz Çelik Malzemeden Genel Maksatlı Dikişli ve Dikişsiz Tüp İmalatı

ASTM A 790 Ferritic ve Austenitik Dikişli ve Dikişsiz Paslanmaz Borular

ASTM B 677 Dikişsiz Boru ve Tüp UNS-No. 8904

ASTM B 673 Dikişli Boru UNS-No. 8904

ANSI 36.19 Paslanmaz Dikişli ve Dikişsiz Borular SCH Serisi

ANSI B 36.10 Dikişli ve Dikişsiz Borular SCH Serisi

Genellikle paslanmaz çelik piyasasında yani satıcılarında (stokçularda) ASTM A 312 ve ASTM A 269 bulunmaktadır. ASTM A312 endüstrinin her alanında kullanılır. ASTM A269 ise, hidrolik sistemlerinde kullanılan borulardır. Genellikle otomatik yangın söndürme tesisatlarında, hidrolik otomasyon borulama tesisatlarında kullanılmaktadır. ASTM A269 hidrolik borulama tesisatı bildiğimiz tesisattan biraz farklıdır. Bu da derin bir konudur. Önümüzdeki aydalarda da bu konuyu değinmeye çalışacağız.

Kaynak

• TDK
• http://www.kayacimetal.com/paslanmaz-d%C4%B0k%C4%B0%C5%9Fs%C4%B0z-%C3%A7ekme-boru,PR_151200000000.html