Bor Madeni Nedir?
Bor, dünyanın yer kabuğunda bulunan, atom numarası 5 olan 51. elementtir. Tabiatta hiçbir zaman Bor’u serbest halde bulmak mümkün değildir. Doğada yaklaşık 230 çeşit bor minerali bulunmaktadır. Ekonomik değeri belli bir limitin üzerinde olan maden yatakları sayısı sınırlı olup en çok Türkiye ve ABD’de bulunmaktadır. Kullanım alanı oldukça geniş olan bor elementini Amerika uzay sistemlerinde ve savunma sanayide kullanırken Türkiye sabun ve detarjan yapımında kullanmaktadır.
https://www.youtube.com/watch?v=OuADQRaLRTM
Dünya üzerindeki bor rezervleri hakkında kesin bir bilgiye sahip değiliz ancak dünya üzerindeki toplam rezerv, 885 milyon ton olarak tahmin edilmektedir. Bu rakamın yaklaşık 64% ‘lük kısmı Türkiye’de bulunmaktadır. Türkiye’den sonra en fazla rezerve sahip olan ülke Amerika Birleşik Devletleri’dir. ABD ise bu pastadan yaklaşık olarak 13% civarında bir paya sahip olduğu tahmin edilmektedir. Bor’u uzun süredir kullanan ABD, bor rezervlerinin ciddi manada azalması sebebi ile kalan Bor madenlerinin bir kısmını “Stratejik rezerv” ilan ederek çıkarılmasını durdurmuştur.
Türkiye’de ki Bor madenlerinin kalitesi oldukça yüksektir ve yaklaşık 4 – 5 metre gibi yüzeye oldukça yakın olan bir mesafeden çıkarılabilmektedir. Bu sebeple Bor madenini daha derinlerden çıkaran ülkelere göre Türkiye oldukça şanslı bir konumdadır çünkü maden yüzeye ne kadar yakın ise çıkarma maliyetleri o kadar az olacaktır. Bugünün üretim hızına göre Türkiye’nin rezervleri 389 yıl daha işletilebilecek kapasiteye sahiptir.
2001 yılı dünya bor rezervleri
Bor elementinin bilinen mineralleri
Tarihçe
Bor adının Arapça Buraq veya Farsça Burah kelimesinden geldiği düşünülmektedir. Tarihte Bor’u ilk kez Babilliler altın elde etmek için kullanmışlardır. Tibet göllerinin sığ kesimlerinden çıkarılarak Himalayalar üzerinden Hindistan’a ve oradan da Mezopotamya’ya kadar giden yolları kullanılarak satılan Boraks’dan yararlanılmıştır. Eski Yunanlılar ve Romalılar Bor bileşiklerini temizlik içinde kullanmışlardır. Arap doktorlar tarafından ilaç olarakta kullanılmıştır. 19. yüzyıl başlarında ise Bor elementi bulunmuştur.
Bilim adamları tarafından “21.yüzyılın Petrolü ve Sanayinin Tuzu” olarak adlandırılan bor, bazı kuruluşlar tarafından çok fazla büyütüldüğü ve hatta ekonomik açıdan da kayda değer bir değeri olmadığı belirtilmektedir ancak bu sözlerin kesinlikle doğru olan ile bağlantısı yoktur. Bor’un aslında önemi dünya üzerindeki birçok elementten daha fazladır ve son derece de önemlidir. Örnek verecek olursak günümüzde çok önemli yere sahip olan petrol; gaz yağı, akaryakıt, makine yağı, fuel oil, jet yakıtı gibi alanlarda kullanılabilir. Ayrıca bilgisayar sistemleri ve askeriye sistemlerinde dahi çok büyük önem arz etmektedir. Bor elementinin uçaklarda ve uzay araçlarında da kullanılan çok yaygın ve efektif bir element olması sürtünmeye ve ısınmaya karşı direnci oldukça fazla olduğu içindir.
1890 yılında Sultançayırı Bor ocağından çıkarılan Pandermit’in develerle taşınması
BOR MADENİNİN KULLANIM ALANLARI NERELERDİR?
Bor Madenlerinin Başlıca Kullanım Alanları :
- Seramik Sanayi: Emaye, Sır,Sırça, Porselen Boyaları
- Askeri & Zırhlı Araçlar:Zırh Plakalar , kompozit malzemeler,Zırhlı Araçlar Zırh levhaları, Seramik levhalar, Silah namluları vb.
- Elektronik-Elektrik ve Bilgisayar Sanayinde:Bilgisayarların Mikro chiplerinde, CD-Sürücülerinde, Bilgisayar Ağlarında; Isıya-Aşınmaya Dayanıklı Fiber Optik Kablolar, Yarı İletkenler, Vakum Tüpler, Dialetrik Malzemeler, Elektrik Kondansatörleri, Gecikmeli Sigortalar.
- Metalurji:Paslanmaz ve Alaşımlı Çelik, Sürtünmeye-Aşınmaya Karşı Dayanıklı Malzemeler, Metalurjik Flaks, Refrakterler, Briket Malzemeleri, Lehimleme, Döküm Malzemelerinde Katkı Maddesi olarak, Kesiciler, Aşındırıcılar
- Otomobil Sanayi: Hava Yastıklarında, Hidroliklerde, Plastik Aksamda, Yağlarda ve Metal Aksamlarda, Isı ve Ses Yalıtımı Sağlamak Amacıyla, Antifrizler
- Tekstil Sektörü:Isıya Dayanıklı Kumaşlar, Yanmayı Geciktirici ve Önleyici Selülozik Malzemeler, İzolasyon Malzemeleri, Tekstil Boyaları Deri Renklendiricileri, Suni İpek Parlatma Malzemeleri,
Bor içeren kompozit malzemelerin kullanıldığı bazı yeni yolcu ve savaş uçakları
KAYNAKÇA
http://www.etimaden.gov.tr/m/page/uretim-bor-mineralleri
http://www.boren.gov.tr/tr/bor/bor-rezervleri
Yorumlar