Oda sıcaklığında katı halde bulunan plastik malzemeler termoplastik malzemelerdir. Yüksek sıcaklıklarda yumuşamaya başlarlar ve eriyik haline gelirler. Eriyen termoplastiklerin şekillendirilmesi oldukça kolaydır. Isıtıldığında yumuşayarak eriyik hale geldiklerinden dolayı rahatlıkla şekil verilebilirler. İç zincir yapıları incelendiğinde çok kuvvetli olmayan Van der Waals bağları ile birbirine bağlı olan zincirlere sahip oldukları gözlemlenmiştir. Termoplastiklerin çok rijit bir yapısı yoktur bundan dolayı ısıtılınca viskoziteleri düşerek, atom zincirleri birbirinden kopar ve akıcılığa neden olur. Soğutulduğunda ise kopan zincirler tekrar katılaşarak malzemenin katı bir hal almasını sağlar.
Bu özelliklerinden dolayı termoplastikler defalarca ısıtılıp soğutularak yeniden şekil verilebilir. Fakat ısıtma ve soğutma işlemi çok fazla olursa malzemede renk değişimi gibi hatalara neden olur. Termoplastikler kendi aralarında Amorf ve semi kristal termoplastikler olmak üzere iki kısımda incelenir. Termoplastikler sentetik polimerlerin büyük bir kısmını oluşturmaktadır.
Termoplastiklerin bilinen genel özellikleri şöyledir;
- Çekme dayanımları düşüktür.
- Sertlikleri ve çarpma dayanımı yüksektir.
- Oda sıcaklığında bile basınç altında şekil değiştirebilirler.
Termoplastiklerin fiziksel özellikleri ise;
- Termoplastiklerin yoğunlukları metaller ve diğer malzemelerle karşılaştırıldığında düşüktürler. Yoğunluk değerleri 0,8-2,2 g/cm3 arasında değişiklik göstermektedir.
- Termal uzama katsayıları çok yüksektir.
- İşlenebilmeye oldukça elverişlidir. Metallerle kıyaslandığında daha düşük kuvvetlerle şekil değiştirilebilir.
- Metallere göre farklı olan atom yapıları sayesinde korozyon dirençleri metallerden daha yüksektirler.
- Isı ve elektrik iletkenlik değerleri incelendiğinde bu değerlerin oldukça düşük olduğu gözükmektedir.
Termoplastik Malzeme Türleri
Termoplastikler birçok türden oluşmaktadır ve semikristaller ve amorflar olmak üzere ikiye ayrılırlar. Sıkça kullanılan termoplastik malzemelerin bazıları;
Semikristaller grubu;
- Polietilen (PE)
- Poliamid (PA)
- Polioksimetilen (POM)
Amorf grubu:
- Polikarbonat (PC)
- Polisitiren (PS)
- Polivinil Klorür (PVC)’dür.
Polietilen (PE)
Dünya üzerinde kullanılan toplam plastiğin %35’e varan kısmı polietilen plastiktir. En çok kullanılan ve en ucuz maliyetli plastik türü olarak bilinir. Saydamdır, sudan hafiftir ve simetrik moleküler yapıları nedeni ile büyük ölçüde kristalleşebilirler. Kristalliği arttıkça özgül ağırlık, mukavemet ve yumuşama sıcaklığı yükselir. Genellikle ince film halinde paketleme,ambalaj, boru hortum ve çeşitli ucuz mutfak ev eşyası üretiminde kullanılırlar.
Poliamid (PA)
Halk arasında naylon olarak bilinmektedirler. Mukavemeti, rijitliği ve tokluğunun yüksek olduğu bilinmektedir. Kristalleşme oranı arttıkça mekanik özellikleri ve yumuşama sıcaklığı yükselir. Sert bir plastiktir ve aşınmaya ve bükülmeye karşı dayanıklıdır. Suyu emebilme özelliği vardır ve bu özelliğinden dolayı mühendislik alanlarında pek tercih edilmemektedir. Askeri uygulamalardan gıda sektörüne varana kadar ambalajlar olarak geniş bir kullanım alanı vardır. Kopma katsayısını azaltan esnek bir malzemeye dönüştürüldüğünde denizcilikte özellikle halatlarda yoğun olarak kullanılmaktadır. Halk arasında naylon çorap olarak bilinen çorapların üretildiği malzemedir.
Polioksimetilen (POM)
Çok yüksek mekanik ve darbe dayanımına sahip olduğu bilinen plastik malzemelerdendir. Kendinden yağlayıcı ve düşük sürtünme katsayısına sahiptir. Yorulmaz, bükülmez ve deforme olmazdır. Kimyasal dayanıklılığı ise oldukça iyidir. Dişliler, yataklar, burçlar, makaralar, pompa ekipmanları ve nemli ortamda yağlamasız çalışması gereken hareketli makine parçaları yapımında kullanılmaktadır.
Polikarbonat (PC)
Dayanıklılığı ve tokluğu oldukça yüksektir. Boyutlarının kararlı olmasından dolayı otomobil ve uçak endüstrisinde dişli, kam, takım sapı gibi parçaların üretiminde kullanılmaktadırlar. Bununla birlikte emniyet başlıkları üretimine de kullanılmaktadır.
Polistiren (PS)
Saydam haldedir ve kokusuzdur. Çevre ve kimyasal etkilere karşı direnci oldukça düşüktür. Gevrek olmakla beraber kolay işlenebilir ve ucuz olduğu bilinir. Radyo kabinleri, oyuncak, mutfak eşyaları ve iç aydınlatma panoları üretiminde kullanılmaktadır.
Polivinilklorür (PVC)
Polietilenden sonra en çok kullanılan plastik türüdür. Polietilen gibi oldukça ucuz olduğu bilinmektedir. Mukavemeti yüksek, kimyasal etkilere ve aşınmaya karşı oldukça dayanıklıdır. Alevle yanmaya karşı dirençlidir ancak yandığı zaman zehirli gaz yaymaktadır. Döşeme kaplamaları, boru hortum, yapay deri üretim işlemleri için elverişlidir. Son yıllarda kapı ve pencerelerde PVC profil olarak duyduğumuz türleri büyük ölçüde kullanılmaktadır.
Kaynak
Binek Araçlardaki Gergi Rulmanlarında Kullanılan Burç Malzemesinin, Çeşitli Plastik Kompozit Malzemeler Kullanılarak Üretip Mekanik Özelliklerinin İncelenmesi – (Yüksek Lisans Tezi) – Osman YEŞEN
https://www.polinyapi.com.tr/bizden-haberler/plastik-malzemeler-hakkinda-bilgi.html
En kısa sürede eklenecektir.
Bunları nasıl elde edebiliriz keşke onları da yazsanız