Maraging çeliği nedir? Kullanım alanları nerelerdir?

uzay aracı

Maraging çelikleri, temel özelliği çok düşük karbon içermesi ve yüksek mukavemete sahip olması olan çeliklerdir.Maraging kelimesi İngilizce Martensite ve Age Hardening (Ageing) kelimelerinin birleşiminden oluşur.İsminden de belli olacağı gibi hem martensite hale getirilmiş hem de çökelme sertleşmesi uygulanmış olan çeliklerdir.

Karbon oranı yüksek olan çeliklerden farkı olan en önemli özelliği tetragonal değil hacim merkezli kübik yapıda bulunmasıdır.Ayrıca martensit yapısının elde edilebilmesi düşük soğuma hızlarında dahi mümkündür.Bunun temel sebebi içerdiği Nikel oranıdır.

Marageing çeliğini oluşturan demir dışındaki temel elementler 16-18 arası Nikel  8-13 arası Kobalt ve 3-5.5 arası Molybdenum’dur. Ayrıca içerdiği Titanyum ve Alüminyum da yüksek mukavemete ve aynı zamanda sünekliğe sahip olmasına katkı sağlar.

Marageing Steel Composition

Marageing Çeliği Bileşimi

Martensit haline dönüştürülen çelik karbon oranı düşük olduğu için sünek ve kolay işlenebilir bir yapıya sahiptir.(30-35 HRC), Daha sonra 400-500 °C civarlarında yaklaşık 3-9 saat arası tutularak yaşlandırma işlemi yapılır ve bu yaşlandırma işlemi sonucunda çeliğe yüksek mukavemet kazandırılır.

(intermetalik) bileşikler çökelir. Bu çökelekler martenzitik yapıdaki ısıl işleme tutulmamış malzemenin dayanımını daha üst. seviyelere taşır.

Ayrıca bu işlemler sonucunda intermetalik çökelti fazları oluşur ve bu fazlar malzeme deformasyona ugrasa dahi homojenliğini korumasını sağlar.Ayrıca düşük karbon içerdikleri için klasik yüksek dayanımlı çeliklere göre daha yüksek kırılma tokluğuna sahiptirler.

Maraging çelikleri kullanım alanları

Marageing çeliklerinin temel kullanım alanı havacılık ve savunma sanayidir.

Yüksek akma dayanımı ve kırılma tokluğu Marageing çeliklerini füze yapımında,iniş kalkış takımlarında ve yüksek mukavemet isteyen şaftlarda kullanılması için cazip kılmıştır.Buna ek olarak otomotivde vites takımlarında ve şaftlarda,döküm alanında pres döküm kalıplarının yapımında kullanılırlar.

Kaynak:

http://www.yarbis1.yildiz.edu.tr

http://www.totalmateria.com

http://www.steelforge.com