Maden nedir? Madenlerin özellikleri nelerdir? Türkiye'de madencilik

Maden nedir?

Maden, yer kabuğunda filiz olarak isimlendirilen bileşimler halinde bulunan, çeşitli iç ve dış etkenlerle kendiliğinden doğal yollarla oluşan mineraller olarak tanımlanır.

Madenlerin genel özellikleri

Madenler, doğada nadir olarak saf olarak bulunur. Toprakta filiz olarak adlandırılan bileşimler halinde çıkarılır ve işlenip saflaştırılarak kullanıma sunulur. Maden filizleri doğada tabakalar arasında damar ya da yataklar halinde bulunur.

Maden ocakları nasıl işletmeye açılır?

Maden ocaklarının işletilmesi için belli şartları sağlaması gerekmektedir. Bu şartları maddeler halinde şu şekilde sıralayabiliriz;

Tenör: Maden ocaklarından çıkarılan cevher içindeki değerli element veya bileşik yüzdesine tenör denir. Maden ocağının işletmeye açılabilmesi için cevherdeki tenör oranının yüksek olması gerekmektedir. Değerli mineral oranı kâr getirmeyecekse ocak işletmeye açılmaz.

Rezerv: Yatağında veya damarında bulunduğu tespit edilmiş fakat henüz çıkarılmamış ve işlenmemiş maden cevherlerine verilen isimdir. İşletmeye açılacak maden ocağında rezerv yeterli miktarda olmalıdır. Eğer rezerv az ise o maden işletmeye açılmaz.

Ulaşım ve nakliye: Çıkarılan cevherin nakliyesi işlenmesi için gönderilecek tesise uzaksa ve ulaştırılması pahalıya mâl olacaksa o maden işletmeye açılmaz.

Sermaye: Madenlerin aranması, yeri tespit edilen madenlerin çıkarılması ve taşınması gibi işlemler yüksek miktarda sermaye gerektirir. Gerekli sermaye yoksa eğer madenler işletilemez. Günümüzde geri kalmış ülkelerin madenlerini gelişmiş ülkelerin işletmesinin en büyük nedeni sermayedir.

Teknik bilgi ve imkanlar: Madenlerin işletilebilmesi için araç-gereç ve teknik personele ihtiyaç duyulmaktadır. Madencilik konusunda yeterli bilgi birikimine ve tecrübeye sahip olan insanlar olmadan maden ocağı işletilmesi mümkün değildir.

Türkiye’de Madencilik

Türkiye, dünya maden ve hammadde rezervinin %0,3’üne sahiptir. Lületaşı ve boz tuzları rezervlerinin yarısından fazlası Türkiye’de bulunmaktadır. Ülkemizin madene olan ihtiyacı her yıl %8 artmaktadır. Rezervlerin ne kadar fazla olduğundan daha ziyade ne kadarının çıkarılıp kullanıldığı daha önemlidir. Çünkü birçok ülke madeni çıkarıp işleyecek kadar maddi güce sahip değildir.

Türkiye, dünyada maden yatakları bakımından şanslı ülkeler arasındadır. Dünyada çıkarılan 50’den fazla maden çeşidi arasından 29’u Türkiye’de bulunmaktadır. Bu da Türkiye’nin dünyada ilk on ülke arasında yer almasını sağlamaktadır.