Konik kilit sistemleri, yüksek tork ve eksenel kuvveti aktaran, birden fazla ögenin bir araya gelmesiyle oluşmuş kompakt bir mil-göbek bağlantı elemanıdır. İsmi birçok konik parçadan oluşmasından dolayı konik killit sistemidir.
Konik kilit sistemleri, içe doğru konik yapılıdır. Dış çembere ve dışa doğru konik iç çembere sahiptir, bunlar sıkma vidalarıyla sıkılırlar. Konik kilit sisteminin iç yapısının konikliği sistemi daralıp genişleyen bir mekanizma haline getirir. Bu mekanizma(oluşan gerilme) sonucu milin dış çapı ile göbek deliğinin iç çapına sıkma kuvvetinden kaynaklı radyal basınç uygulanır. Bu basınç mil ve göbeği kavrayarak, herhangi bir kama veya diğer geleneksel yöntemlere ihtiyaç kalmadan mil ve göbeği birbirine sabitler. Konik kilit sistemleri, -20 ile 250°C arasında kullanılabilir.
Konik kilit sistemleri, AISI 1045 çeliğinden üretilmektedir. AISI 1045, orta karbonlu, iyi işlenebilme özelliği olan, mükemmel gerilme özelliklerine sahip bir çeliktir.
Tablo 1. Malzemelerin Mekanik Özellikleri
Konik kilit sistemleri, çok geniş kullanım alanlarına sahiptir. Bunlar; konveyörler, enerji sektörü, tambur, savunma sanayisi, ağır sanayi, redüktör, gemi ve inşaat sektörü, robot endüstrisi, maden-çimento sektörü, asansörler, sondaj makineleri, gıda- ilaç sanayisi gibi endüstrilerdir. Bu endüstrilerde ise dişliler, kasnaklar, bantlar ve motorlar en çok kullanılan makine parçalarıdır. Konik kilit sistemleri olmadan bunların birbiriyle bağlantıları ve kuvvet aktarımları zordur.
Konik kilit sistemi kullanmanın avantajları?
- Konik kilit sistemleri; malzeme, işleme ve operasyon israfını azaltarak verimliliği arttırır.
- Montaj ve demontajı, diğer bağlantı elemanlarına göre çok basittir ve aşırı yükleme durumlarında kendinin boşa alarak emniyet görevi üstlenir.
- Diğer bağlantı elemanlarına göre, mil üzerinde hassas sabitleme sağlar. Mil ve göbeğe boşluklu geçme toleranslarına sahiptir.
- Dinamik yönlü yükler ve şoklar için uygundur.
- Aşınma korozyonu, darbeli yükler, mikro hareketler sorun oluşturmaz.
- Yük eşit olarak mile ve göbeğe yayılır. Örneğin; kama kullanılan sistemlerde, ilk tahrik hareketi ve sürekli dur kalk veya bir sağ bir sol yönde çalışma durumundan dolayı çentik etkisinin baskın gelir ve yorulma mekanizmasının bir sonucu olarak mil ve göbekte deformasyonlar oluşur. Böyle durumlarda sistemin komple yeniden elden geçirilmesi gerekmektedir. Konik kilit sistemlerinde ise kuvvet eşit şekilde dağıldığı için çentik etkisini elimine etmektedir.
- Eksenel harekete izin verir.
Konik kilit sistemleri kullanım yeri ve ihtiyacına göre farklı tasarımlarda yapılabilir. Farklı tasarımda olsalarda konik kilit sistemlerinin çalışma mantığı aslında tüm modellerde aynıdır. Tasarım olarak farklı yapıda birçok konik kilit sisteminin olması, kullanıcı ihtiyaçları göz önüne alınarak zamanla ortaya çıkmasından dolayıdır. Konik kilitlerin cıvata sayısı aynı olsa bile Ma ve koniklik açısının yanı sıra tasarımsal farklılıklar, başarım değerlerini etkileyen parametreler olarak ortaya çıkmıştır.
Türkiye’nin ilk yerli konik kilit sistemleri üreticisi, Canpa Sanayi Ürünleri ve Üretim Pazarlama Şirketi’dir. CTL Konik Sistemleri markasıyla 46 çeşit konik kilit sistemi üretmektedir.
**Bu yazının hazırlanmasında yardımlarından dolayı CTL Konik Kilit Sistemleri’ne teşekkür ederim.**
KAYNAKÇA
- https://www.konikkilit.com
- Kıtay, Ö., Yalçınkaya, S., Gharibi, A.(2019). Konik Kilit Sistemleri Çalışma Mantığı ve Başarım Değerlerine Etki Eden Faktörlerin İncelenmesi.
- Açıkgöz, E., Topçu, E.E.(2019). Seramik Sırlama Makinesi Pnömatik Eyleyici Sisteminin Tasarımı ve Sistemin İmalatı. DÜMF Mühendislik Dergisi 10:3, s. 989-998.
- https://www.ringfeder.com/products/locking-assemblies/
Yorumlar