Kendiliğinden yerleşen beton herhangi bir vibrasyon gerektirmeksizin ve ayrışmaya uğramadan kalıbı doldurabilen beton cinsidir. İsminin biraz uzun olmasından dolayı kısaca KYB olarak da bilinir. Kendiliğinden yerleşen betonunun en yaygın kullanım alanı vibratörlerin ulaşamadığı yapıların üretimi sayılabilir. Yüksek perdeli yapıların üretiminde ve betonarme yapıların onarım ve güçlendirme çalışmalarında kendiliğinden yerleşen beton kullanımına başlanmıştır. Son yıllarda ise kendiliğinden yerleşen betonun yeni bir kullanım alanı olarak prefabrik sektörü öne çıkmıştır. Vibratör gereksinimini ortadan kaldırdığı için ses kirliliğininde önüne geçmeyi başarabilmiştir. Vibratör kullanımına gerek olmamasından dolayı sessiz olduğu için gece üretim yapılması gereken durumlarda kendiliğinden yerleşen beton kullanılabilir. Kendiliğinden yerleşen betonların diğer bir yararı işçiliği azaltırken yapım hızını artırmasıdır.
Diğer beton türlerinin kullanıldığı alanlar ile karşılaştırılma yapıldığında beş kat daha hızlı olduğu belirlenmiştir. Ancak tüm inşaatlarda yaygın olarak kullanılmasına henüz başlanmamıştır. Bunun en önemli sebebi ise maliyetlerinin henüz istenilen düzeylere indirilememiş olması sayılmaktadır. Ancak dayanıklılığa verilecek önemle birlikte kendiliğinden yerleşen beton kullanımının yapının ömrüne getireceği katkılar, bakım ve onarım harcamalarındaki azalmalar, yapım süresinin kısalması ve işçiliğin azalması, gürültü faktörünün düşürülmesi gibi avantajlar göz önüne alındığında zaman içinde yaygınlaşması beklenmektedir.
Kendiliğinden Yerleşen Beton Özellikleri
KYB kimyasal katkı ve özel reçeteler kullanılarak üretilmektedir. Yüksek akıcı kıvamda olan bir beton türü olmasının yanı sıra yerleştirme ve sıkılaştırma işlemlerinden doğan hataları ve hava boşluklarını minimize edip, engeller. KYB, kendi kendine sıkışma yeteneği sayesinde vibrasyon gerektirmemektedir. Tüm olumsuz etkenleri saf dışı bırakarak işçilikten ve zamandan tasarruf sağlar. Gürültü problemini ortadan kaldırması özellikle gece beton döküm işlemlerinde önemli bir artı olarak görülür.
Yüksek akıcılık oranı, süper akışkanlaştırıcı kimyasallar yardımı ile sağlanır. Betonun kararlılığının sağlanması ise ince malzeme miktarını yüksek tutmakla veya viskozite artırıcı maddeler kullanarak gerçekleşmektedir. Betonun kolayca şekil değiştirebilmesi için kayma eşiğinin küçük tutulması gerekir. Bu özelliğin su miktarını artırarak sağlanması durumunda betonun kararlılığı bozulabilir. Bu nedenle ayrışmanın göstergesi olan viskozite özelliği çok küçültülmemelidir. Çimento oranı yüksek su oranı düşük olan bu betonların içine katılan yeni nesil yüksek performanslı polikarboksil beton katkıları sayesinde kendiliğinden yerleşen akış gücü yüksek bir beton halini alır.
Uçucu küller ve cürufların kendiliğinden yerleşen betonlar içinde kullanılmasında gerekli su miktarını belirlerken aşağıdaki akış şeması izlenebilmektedir;
Kullanım Alanları Nelerdir?
KYB sahip olduğu özelliklerinden dolayı belli başlı alanlarda kullanılmaktadır. Bu kullanım alanları aşağıdaki gibidir;
- Güçlendirme projeleri
- Sık donatılı elemanlar
- Estetik kalıp tasarımları
- Zor ve ulaşılmaz kalıplar
- Vibratör kullanılamayan yerler
Kendiliğinden yerleşen beton uygulamaları için kullanılan deney yöntemleri ise aşağıdaki gibidir;
Yayılma Deneyi
Betonun deformasyon hızının gözlenmesini ve numunenin kendi ağırlığı ile yayılarak oluşturacağı çapın ölçülmesi deneyidir. Deney aleti olarak olarak çökme hunisi ve 80×80 cm boyutlarında bir tabla kullanılır. Çökme hunisi beton ile doldurulur. Huni çekildiğinde yayılan betonun ortalama çapı ölçülür. Ayrıca bir kronometre ile 50 cm yayılma değeri için geçen zaman hesaplanır.
V Hunisi Deneyi
Betonun özel tasarım bir huninin dar ağzından boşalma süresinin ölçülmesi deneyidir. Betonun viskozitesi ve geçiş oranları hakkında bilgi verir. Deney malzemesi olarak özel bir huni kullanılır. Huniye beton doldurulup altta bulunan sürgülü kapak açılır ve huni içindeki tüm betonun boşalma süresi hesaplanır.
L Kutusu Deneyi
Betonun yerleşme, doldurma, geçiş yeteneğinin ve ayrışmaya direncinin L bir kutu içerisinde gözlenmesi deneyidir. Kutunun alt ortasında sürgülü kapak ve demir çubuklar bulunur. Sürgülü kapak çekilerek betonun diğer bölüme 20 cm ve 40 cm ilerlemesinin süreleri hesaplanır ve kutunun iki tarafındaki seviye farkı tespit edilir.
U Kutusu Deneyi
Betonun yerleşme kabiliyetinin ölçülmesini sağlayan deneydir. U seklinde, alt ortasında sürgülü kapak olan ve demir çubuklar bulunan bir kutu kullanılır. Beton sıkıştırılmadan doldurulur ve 1 dakikalık süre boyunca dinlendirilir. Sürgülü kapak çekilerek betonun diğer bölüme doğru dolarak yükselmesi beklenir. Bölmelerdeki beton yüksekliklerinin farkı betonun geçme yeteneğini gösterir. Yükseklik farkının maksimum 30 cm olması istenir. Deney süresi yaklaşık olarak beş dakikadır.
Doldurma Kutusu Deneyi
Betonun akış hareketinin ve özel şeffaf bir kutu içerisinde yükselme yeteneğinin gözlenmesini içeren deneydir. Bu deneyde şeffaf ve içinde engeller bulunan bir kutuya beton boşaltılarak iki ucundaki yükseklik farkı ölçülür.
Kaynak
http://www.as-beton.com/pdf/kendiliginden_yerlesen_beton.pdf
https://www.cimsa.com.tr/ca/docs/4FE58AA58E3A4B7B85FA9E4EE011A8/4B2EF28A2A0C4CDCA2041A24442DE02B.pdf
Yorumlar