Bu yazımızda, bizleri fazlasıyla gururlandıran ilk milli helikopter motoru TS1400’ü tanımaya ve tanıtmaya çalışacağız. 700 kişilik bir ekip ile TUSAŞ Motor Sanayii (TEI) tarafından üretilen ilk milli helikopter motoru TS1400, üretilen ilk yerli genel maksat helikopteri Gökbey’le semalarda hayallerimizi gerçekleştiriyor olacak. Türk mühendislerinin tasarlayıp, geliştirdiği 1660 beygir güç üretimiyle öne çıkan TS1400 için Türkiye’nin ilk tek kristal türbin kanadı üretimi, yenilikçi termal bariyer kaplama metotları kullanılarak üretimi gerçekleştirildi. Konunun daha iyi anlaşılması için tek kristal türbin kanadına ve termal bariyer kaplamaya bir göz atalım.
Tek Kristal Türbin Kanadı
Uçak motorlarının en önemli parçalarından biri olan türbin kanatlarının, Türkiye’deki ilk üretimi TÜBİTAK Malzeme Enstitüsü tarafından gerçekleştirildi. 1350 santigrat dereceye ulaşan sıcaklıklarda dahi görevini sorunsuz yerine getiren, yüksek hızlarda ve zorlayıcı çevre şartlarında uzun bir süre dayanım gösteren tek kristal türbin kanatlarının, milli uçak ve milli helikopter üretiminde önemli bir basamak olduğu aşikâr.
Termal Bariyer Kaplamaya
Termal bariyer kaplamaları tanımlayacak olursak, gelişmiş türbinli motorların yanma odası ve türbin gibi sıcak bölümlerinde, parçaları sıcak gazların olumsuz etkilerinden korumak amacıyla kullanılan ve iki ya da daha fazla katmandan oluşan koruyucu kaplamalardır.
Motor Özellikleri
- Kalkış gücü (deniz seviyesi statik) =1400 shp
- 30 sn. tek motor gücü (deniz seviyesi statik) = 1660 shp
- Kalkış gücü/ağırlık= 8,54 (shp)/(kg)
- Servis yüksekliği= 20.000 ft
- Çıkış şaft hızı= 23.000 rpm
Milli helikoptere yerli motor
TS1400 motorunun platformu olan Gökbey hava aracı, 2024 yılından sonra milli motorumuzla havalanıyor olacak. Gökbey hava aracı, hem askeri hem de sivil amaçlı kullanılacaktır.
Kullanım alanlarını şu şekilde sıralayabiliriz
- VIP taşımacılığı
- Kargo taşımacılığı
- Hava ambulansı
- Arama kurtarma görevleri
- Kıyı ötesi taşıma görevleri
En zorlu iklim ve coğrafyalarda, yüksek irtifa ve yüksek sıcaklıkta, gece ve gündüz koşullarında etkin bir şekilde faaliyet göstermek üzere tasarlanmış Gökbey’in ilk prototipi, ilk test uçuşunu 6 Eylül 2018’de başarıyla gerçekleştirdi. Gökbey’in seri üretiminin 2021‘de gerçekleştirilmesi hedefleniyor. En önemlisi de Gökbeyin kendi motorumuzla uçacak olması.
Sonuç
700 kişilik bir ekibin emeği, alın teri ve uykusuz geçen geceleri sonucunda, ilk milli motorumuz olan TS1400’ün üretimi gerçekleştirildi. Büyük bir gururla ve istekle TS1400 motorumuza ithafen yazdığım bu yazıyı son birkaç sözle bitirmek istiyorum. Bazı şeyler istediğimiz gibi gitmemiş olabilir. Hayallerimizin gerisinde de kalmış olabiliriz ama bu sefer başarmak için geliyoruz, inançlıyız ve başaracağız.
Bu yazı ilginizi çekebilir: Helikopter Çalışma Prensibi ve Yapımında Kullanılan Malzemeler
Yorumlar