Endüstride sıkça karşılaştığımız ve bazen birbirinin alternatifi olarak kullanılan döküm ve dövme işlemleri metal imalatı için en çok kullanılan iki yöntemdir. Bu yazıda profesyonel olmayan bir göz tarafından sadece malzemeye bakarak kolaylıkla ayırt edilemeyen bu yöntemlerin özelliklerini ve farklarını inceleyeceğiz.
Döküm nedir?
Geçmişi M.Ö 4000’li yıllara dayanan döküm işlemini kısaca metal ve alaşımları uygun ergitme ocaklarında ergitip istenilen şekle sahip olması için önceden hazırlanmış kalıplara dökerek parça elde edilmesi olarak tanımlayabiliriz. Asırlar boyunca gelişerek devam eden bu yöntemde 2011 yılı verilerini göre ülkemiz Avrupa’da 4. Dünyada ise 13. sırada yer almaktadır.
Döküm bir katılaşma yöntemi olduğu için mikro yapı, tane yapısı, faz dönüşümleri ve çökelme gibi özellikler hassas biçimde ayarlanabilir. Fakat katılaşma aynı zamanda büzülme gözenekleri, ayrışma ve çatlaklar gibi kusurlara da neden olur.
Dövme nedir?
Döküm gibi milattan önceki yıllarda kullanılmaya başlayan dövme yöntemini ise sadece basma kuvveti uygulayarak malzemeye sıcak, yarı sıcak veya soğuk durumda plastik şekil verme olarak tanımlamak mümkündür.
Dövme yönteminde kontrollü bir tane akışı elde edilir ve bu yöntemden sonra genelde parçalar ısıl işleme tabi tutulur veya işlenir.
Döküm Yönteminin Avantajları ve Dezavantajları;
- Bu yöntemin en önemli artısı karmaşık geometrilere sahip parçalar boyut fark etmeksizin üretilebilir.
- Seri üretim için uygun olup genellikle ısıl işlem gerektirmez.
- Mekanik özelliklerde sınırlamalar, segregasyonlar, kaba ve homojen olmayan tane yapısı oluşur.
Dövme Yönteminin Avantaj ve Dezavantajları;
- Ölçü hassasiyeti döküme göre daha iyi olup üretim hızı yüksektir.
- Döküme nispeten çok daha iyi mekanik özelliklerde üretim yapılabilir. Yüksek mukavemet istenen birçok parça dövme yöntemi ile elde edilir.
- Bu yöntemin en önemli dezavantajı seri üretime çok uygun olmaması ve parçaların genellikle son işleme ihtiyaç duymasıdır.
Üretim yöntemi seçilirken ihtiyaçlar göz önünde bulundurulup tercih yapılmalıdır. Eğer yüksek mekanik özelliklere sahip malzeme elde edilmek isteniyor ise dövme yöntemi tercih edilmelidir. Fakat üretimde verimlilik isteniyor ise bu durumda tercih edilen yöntem döküm olmalıdır.
Kaynakça
2013 Yılına Girerken Mevcut Durum Raporu, TÜRKİYE DÖKÜM SANAYİCİLERİ DERNEĞİ
Mengene alacağım daha once dokum aldım ahşap sıkıştırırken kırıldı dövme çelik var o nasıl olur sağlam olurmu
Yazıda bir hata yapılmış.Dovme yönteminin avantaj ve dezavantajlarinda yüksek mukavemet istenen parçaları döküm yöntemiyle şekillendirilir diyor.Bu kısım dövme yöntemiyle olacak.