Demir neden manyetik etki gösterir?

Manyetiklik Nedir?

Mıknatıslık özelliği gösteren maddelere (demire benzer manyetik özellik gösteren) anlamında “ferromanyetik” denir. Bilinen ferromanyetler arasında tek bir elementten oluşan demir, nikel, kobalt ve iki yada daha fazla elementten oluşan yüzlerce bileşik madde sayılabilir. Bunlar arasında Manyetit (Fe3O4) en iyi bilinendir. Ferromanyetitler de manyetik alana sahip atomların içindeki elektronların, atom çekirdeği etrafında ve kendi etraflarında dönmelerinin sonucunda manyetik bir alan oluşur. Bu şekilde kendi ekseni etrafında dönen bir elektron etrafında bir manyetik alan oluşur. Maddeyi oluşturan tüm elektronların meydana getirdiği toplam çekim kuvveti maddenin manyetik özellikte olmasını belirler. Ancak belli bir yönde dönen elektron sayıları eşit veya farkları çok az ise bu maddeler de gözlemlenebilecek derecede bir manyetik alan görülmez.

Manyetit

Demirden yapılmış bir mıknatısla yine demirden yapılmış ancak manyetik özelliği olmayan bir çivi arasında atomik ölçekte herhangi bir fark yoktur. Çivinin manyetik özelliğini absorblayan şey bu maddenin binlerce küçük manyetik bölgeye bölünmüş olmasıdır. Her bir bölge mıknatıslık doğrultusu aynı yönde olan atomlardan oluşuyor ve bölgenin bildiğimiz anlamda bir mıknatıstan farkı yoktur. Fakat her bir bölgenin yarattığı manyetik alan diğer bölgelerin yarattığı alan tarafından zayıflaştırıldığı için çivinin dışarıdan gözlemlenebilen bir manyetik alan oluşmaz. Bir mıknatısın bir çividen farkı, ya tek bir bölgeden oluşması ya da bir doğrultudaki bölgelerin hacminin diğerlerinden fazla olmasıdır. Bu sayede gözlemlenebilir bir manyetik alan oluşur.

Mıknatıs etrafında bulunan metal tozları

Curie Noktası

Bir ferromanyetik ısıtıldığında Curie noktası adı verilen bir sıcaklıkta üzerindeki manyetik özelliğini kaybeder ve tamamen normal bir maddeye dönüşür. Saf demirin Curie noktası 770°C’dir. Bu sıcaklığın üzerindeki bir demir maddesi ne bir mıknatıs olabilir ne de bir manyetik alan tarafından çekilebilir. Curie noktasındaki değişim atomik mıknatısların paralel doğrultudaki yönelebilme yeteneklerini kaybetmelerinden kaynaklanır.