En yaygın test yöntemlerinden biri olan çekme testi, bir eksenel germe yükü uygulanırken bir numunenin davranışını belirlemek için kullanılır. Bu tür deneyler, bir malzemenin gerilme özelliklerini belirlemek için kullanılır. Bu test metaller, plastikler, elastomerler, kağıt, kompozitler, kauçuklar, kumaşlar, yapıştırıcılar, filmler, vb. dahil olmak üzere çeşitli malzemeler üzerinde gerçekleştirilir.
Bir malzeme veya ürünün dayanabileceği maksimum yükü (gerilme mukavemeti) belirlemek için yaygın olarak kullanılır. Bu test aslında bir yüklenen kuvvet ile değişen uzunluk olarak da düşünülebilir.
Farklı çekme testi makineleri için farklı test numuneleri mevcuttur. Genel olarak numune türleri resimdeki gibidir
Resim 1. Çekme Testi Numuneleri
Çekme testi nasıl yapılır?
Çekme testine tabi tutmak istediğimiz numuneyi, makinenin ingilizce grip denilen tutaklarına yerleştirilip sıkıştırılır. Çoğunlukla bilgisayarlarla entegre olan bu sistem sayesinde uygulanan kuvvet ile uzama miktarı bir grafik ile karşımıza çıkmaktadır.
Resim 2. Çekme Testi Cihazı
Tüm materyaller, bir atom topluluğundan oluşur. Elastikiyet, atomların yaylarla bağlı olduğu görüntüleme yoluyla en iyi şekilde anlaşılabilir. Malzemeyi çekerken, atomlar arasındaki yaylar uzar ve materyal uzar. Eğrinin elastik kısmı düz bir çizgidir. Düz bir çizgi, yük kaldırıldığında malzemenin orijinal şekline geri döneceğini belirtir. Yani elastik bölge içerisindeyken malzemeye uygulanan yükü kaldırırsanız, malzeme ilk haline geri döner. Aşağıda görmüş olduğunuz resim bir numunenin zamanla artan kuvvete maruz kaldığında, malzemenin üzerindeki gerinimlerin lokasyonlarını göstermektedir.
Resim 3. Çekme kuvveti etkisiyle zamanla oluşan numune üzerindeki gerinimler
Elastik bölgeden sonraki bölge ise plastik bölgedir. Bu bölgede malzeme artık malzemeye uygulanan yük kalksa bile, numune eski haline geri dönemez. Plastik bölge biz metalurji ve malzeme mühendislerine birçok bilgi verir. Malzeme koptuktan sonra uzama miktarına bağlı olarak süneklik, gevreklik hakkında bilgi edinebiliriz. Bunların dışında malzemenin tokluğu hakkında da bilgi edinme şansımız bulunmaktadır. Aşağıdaki grafiklerde çekme testi sonrası oluşan gerilim – gerinim grafiğinden faydalanarak malzemenin mekanik özellikleri ve karakteri hakkında birkaç bilgi edinilebilir.
Grafik 1. Test sonucu elde edilen verilerle oluşan grafiklerin analizi
Çekme testi sonuçlarından şunları içerir:
- Maksimum Yük
- Maksimum Yük Sapması
- Maksimum Yükte Çalışmak
- Maksimum Uzama
- Kırılma Yükü
- Kırılma Sapması
- Elastik Modülü
Video 1. Çekme Deneyi
Çelikte çekme mukavemetine etki eden elementleri incelemek için buraya tıklayarak yazımızı okuyabilirsiniz.
https://youtu.be/RAKaNFZf3m0 Çelik halatlara uygulanan çekme testinde çekme hızı ve kuvveti çok çeşitli faktörlere bağlı olup kullanılan ağız eklentisi linkteki videodaki gibidir.
Malzemelerin belirgin akma göstermemesi durumunda, genelde %0,2'lik plastik uzamaya (eplastik = 0,002) tekabül eden çekme gerilmesi (Çekme testi grafiğinde düz bir doğru şeklinde paralel çizilerek) akma sınırı veya akma dayanımı olarak alınır. Bu kuralın adı Off-set Kuralı olarak geçer.
Akma noktası belli olmayan bir malzemenin dayanımı nasıl bulunur
Çelik halatların çekme testi yapılması için çekme hızı çekme ve kuvveti ne olmalıdır.
Seramiklerin ve camların gerilme mukavemeti düşüktür çünkü mevcut kusurlar (iç veya yüzey çatlakları) stres konsantratörü olarak hareket eder. Bunun nedeni, kusurların sıkıştırma altında yayılmamasıdır. Bunun sonucunda, seramikler genellikle yüklerin sıkıştırıldığı uygulamalarda kullanılır.
neden seramiklere çekme deneyi uygulanmaz