Beton yapılar ince veya kalın olması fark etmeksizin bir süre sonra dıştan içe doğru çatlamaya başlar. Önlem olarak beton döküldükten sonra su püskürtülerek çatlağın oluşumu engellenmeye çalışılır. Günümüzde inşaat sektöründe çalışanlar edindikleri bilgi ya da tecrübelerine göre çatlamanın su püskürtülerek engellendiğini düşünürler. Fakat bu çatlama sanıldığı gibi su püskürtülerek engellenemez.
Beton neden çatlar?
İlk olarak betonun sağlam olmasının gerçekten gerektiği asıl yapılar olan barajlardan başlayalım. Barajlar, milyarlarca litre suyu mühendislik harikası bir dengeyle tutan sistemlerdir. Çatlaklar, bu yapıların oluşturulmasında karşılaşılan en büyük sorundur. Sebebiyse betonun kimyasal yapısı nedeniyle su ile karıştıktan sonra sıcaklığın etkisiyle kurumaya başlar. Sıcaklığın etkisiyle ısınan betonda genleşme meydana gelir. Yüzeyden kurumaya başlayan beton normal bir şekilde kururken, iç kısım hava ile etkileşime girmediğinden dolayı daha geç kurumaya, içten içe sıcaklık etkisiyle genleşmeye başlar. Bu durum betonun dışa doğru baskı uygulamasına neden olur. Fakat betonun yüzeyi daha önceden kuruduğu için içten bir baskıya maruz kalır. Dış kısmı kuru olan beton kabuğu çatlamaya başlar ve bu çatlakların bir geri dönüş imkanı yoktur.
Beton çatlaması nasıl engellenir?
Çatlamayı engellemenin iki yöntemi vardır. Birinci yöntem; beton dökülmeden önce inşaat çeliği iskeleti içine metal boru düzenekleri yerleştirilir. Bu borular, tüm beton içinde fazla yer kaplamayacak şekilde ve içe yakın olarak döşenir. Beton, kuruması için bırakıldığında yüzey henüz kurumaya başlarken metal borulara soğuk su pompalanır. Su sürekli soğuk kalması için sürekli olarak akış halinde olması gerekir. Bunun için ısınan suyun sürekli uzaklaşıp yerine soğuk suyun gelmesi sağlanır. Gerçekleştirilen bu devir daim ile içten ısı meydana gelmeyeceği gibi dışa doğru da bir basınç oluşmaz. Bu sayede çatlamalar meydana gelmez.
İkinci yöntem ise sadece köprü ve baraj inşaatlarında kullanılabilen bir yöntemdir. Parça-blok sistemi olarak isimlendirilir. Bu sistemde beton, dikdörtgen olarak, eni boyuna oranla daha küçük olan, kalınlığı fazla olmayan ve parçaların lego parçası gibi birbirlerine bağlanabilen blokların sırayla birleştirilerek inşa edilir.
Yorumlar