Amerikyum sembolü “Am” ve atom numarası 95 olan periyodik tablonun aktinitler serisinin bir üyesidir. Doğada serbest halde bulunmayan sentetik bir kimyasal elementtir. Amerikalı kimyagerler Glenn T. Seaborg, Ralph A. James, Leon O. Morgan ve Albert Ghiorso tarafından nükleer reaktörün içindeki atom numarası 94 olan plütonyum-239’dan üretilmiştir. Keşfedilen dördüncü transuranyum (uranyumdan dönüştürülen) elementtir. Elementi keşfeden kimyagerlerin ülkeleri elemente isim olarak verilmiştir. Bundan dolayı keşfedilen bu element Amerikyum olarak adlandırılmaktadır.
Element gümüşi beyaz rengindedir ve oda sıcaklığında katı haldeyken hafif kirli bir yüzeye sahiptir. Amerikyum-241 izotopu kullanılabilir olmasından dolayı oldukça önemli olarak arz edilmektedir. Bu izotop nükleer reaktör içindeki birden fazla nötron yakalama, nükleer yakıt olarak kullanılan aktinitlerden ve plütonyumdan üretilmiştir. Amerikyum-241 izotopu akışkan yoğunluk göstergeleri, kalınlık belirten göstergeler, uçak yakıt göstergeleri ve gama radyasyonu kullanan mesafe algılama cihazlarında endüstriyel anlamda kullanılmaktadır. İzotopun alfa-parçacık emisyonu duman dedektörlerinde de kullanılır. Amerikyumun tüm izotopları radyoaktiftir. En kararlı izotop olarak bilinen amerikyum-243 uzun yarı ömrü nedeniyle kimyasal araştırmalar için daha uygun görülmüştür. Amerikyum-243 izotopunun yarı ömrü 7370 yıl iken amerikyum-241 izotopunun yarı ömrü 433 yıldır.
Element Özellikleri
| Grup | Aktinitler | Erime Noktası | 1176°C, 2149°F, 1449 K |
| Periyot | 7 | Kaynama Noktası | 2011°C, 3652°F, 2284 K |
| Blok | f | Hacim (g cm−3) | 12 |
| Atom Numarası | 95 | Göreceli Atom Kütlesi | [243] |
| 20°C’de ki durumu | Katı | Ana İzotoplar | 241Am, 243Am |
| Elektron konfigrasyonu | [Rn] 5f77s2 | CAS Numaraası | 7440-35-9 |
Amerikyumun oksijen ile Am02 dioksit formunda, diğer halojen elementleriyle tetraflüroid AmF4 formunda ve hidrojen ile AmH2+x hidrit formunda reaksiyona girdiği bilinmektedir. Amerikyum, aşağıdaki iyonik türlerle asidik sulu solüsyonda +3 ila +6 arasında iyi karakterize edilen dört oksidasyon durumuna sahiptir:
- Am3+ pembe
- Am4+ gül ( aşırı kararsız)
- AmO2+ sarı
- AmO22+ hafif taba
Ortak + 3 durumunda, diğer aktinoid ve lantanoid elementlere çok benzemektedir. İyon Am2+’nın eser miktarlarda hazırlandığına dair bazı kanıtlar bulunmaktadır. Bu kanıtların amerikyum’un +2 oksidasyon durumuna indirgenebilen lantanoid homologu evropiyum’a benzer olduğunu göstermektedir. Güçlü bazik sulu çözeltide heptavalent (yedi değerli) amerikyum için kanıtlar da vardır.
Kullanım Alanları
Element gümüşi ve parlak radyoaktif bir metaldir. Özellikle yaygın olarak duman alarmlarında kullanılmaktadır. Amerikyum-241 izotopu akışkan yoğunluk göstergeleri, kalınlık belirten göstergeler, uçak yakıt göstergeleri ve gama radyasyonu kullanan mesafe algılama cihazlarında endüstriyel anlamda kullanılmaktadır.
Gelecekte uzay aracı pillerinde kullanılabilecek potansiyele sahip olduğu düşünülmektedir. Şu anda plütonyum kullanılır ancak kullanılabilirliği zayıftır. Bu yüzden alternatifler üzerinde araştırmalar yapılmaktadır.
Yorumlar